Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Adrastos
wanekcentaurafiChirona.Matka,chcączapew-
nićA.nieśmiertelność,zanurzyłagowwodach
fiStyksu,dziękiczemuciałoA.stałosięodporne
nawszelkieciosy;zranićmożnabyłoA.jedynie
wpiętę,zaktórąmatkatrzymałagopodczaskąpieli
(stądokreślenie„piętaAchillesa”,oznaczające
czyjśsłabypunkt).Gdydorastającemuchłopcu
wyjawionoprzepowiednię,żeczekagożyciekrót-
kie,alepełnesławy,lubdługie,cicheispokojne,
wybrałsławę,mimogroźbywczesnejśmierci.Te-
tydawiedziała,żesławaA.jestzwiązanazwojną
fitrojańską,toteżgdywojnawybuchła,ukryłasy-
nawśródcórekfiLikomedesa.Tamodnalazłgo
fiOdyseusz:przebranyzakupca,rozłożyłprzed
córkamiLikomedesa,wśródktórychbyłprzebrany
zadziewczynęA.,błyskotkiibroń;A.zdradziłsię,
chwytajączamiecz.NaczelefiMyrmidonówA.
ruszyłpodTroję,gdziezyskałsławęnajdzielniej-
szegowojownika.Pięknązbrojęiorężotrzymał
odfiHefajstosa,aszybkiekonieodfiPosejdona.
W10.rokuoblężeniaTroiA.,obrażonyzaodebra-
niemuprzezfiAgamemnonabrankifiBryzeidy,
wycofałsięzwalki.Wgprzepowiednibezjego
udziałumiastoniemogłozostaćzdobyte.Żadne
perswazjeGrekówiponoszoneprzeznichklęski
nieporuszyłyA.;dopierozrozpaczonypośmierci
przyjaciela,fiPatroklosa,powróciłdowalki.Zabił
fiHektoraiciałojego,przywiązanedorydwanu,
wlókłzpolawalkidoobozuGreków;wydałjejed-
nakzaokupemnaprośbyfiPriama.Wkrótcepo-
temA.zginął,ugodzonywpiętęstrzałąfiParysa,
izostałpochowanyobokPatroklosanadbrzegami
fiSkamandra.SpórA.zAgamemnonemstanowi
głównywątekfiIliady.
19
Achilles
(gr.Achilleus)TatioszAleksandrii,
kon.IIw.,pisarzgr.,autorzachowanegoromansu
TakataLeukippenkaiKleitophonta(OpowieśćoLeu-
kippieiKlejtofoncie),któryzawierawieleelemen-
tówobyczajowych,komicznychiparodystycznych.
actamartyrum
łac.(aktamęczenników),ich
podstawąsąnajczęściejprotokołyprocesówsądo-
wych,którewytaczanochrześcijanom.Składająsię
oneztypowychdlategorodzajudokumentów
części:wstępnej,zpodaniemdaty,miejscawyda-
rzenia,imionoskarżonegoisędziego,zapisuprze-
słuchaniaorazformuływyroku.Znanenamteksty
zostałypoddaneredakcjichrześc.,wktórejwyniku
małointeresującaczęśćprotokołumogłabyćusu-
niętalubprzeciwnie-wzbogacona.Prawiezawsze
dodanajestinformacjaośmiercimęczennika(cza-
semzjejkrótkimopisem).Pozaautentycznymi
a.m.,stanowiącymiznakomiteźródłodopoznania
prześladowań,zachowałasięznacznaliczbatek-
stówcałkowiciewymyślonychjużpozakończeniu
epokiprześladowań.Zewzględunasilnieskon-
wencjonalizowanąformęodróżnienieaktprawdzi-
wychodfałszywychbywaniezwykletrudne.Naj-
bardziejznanea.m.to:ActaMartyrumScillitanorum
(IIw.,Aktamęczennikówscylitańskich),Acta
SanctiCypriani(IIIw.,Aktaśw.Cypriana),Acta
SanctiMaximiliani(kon.IIIw.,Aktaśw.Maksymi-
liana).R.W.
Adad-nirariII
fiAsyria
Adamklissi
fiTropaeumTraiani
Admet
(gr.Admetos)mit.gr.,królFeraiwTes-
salii,uczestnikwyprawyfiArgonautówipolowa-
nianadzikafikalidońskiego.UA.służyłprzezpe-
wienczasjakopasterzbógApollon,skazanynata-
kąkaręprzezZeusazazabiciecyklopa.A.poślubił
fiAlkestis,córkęPeliasa,dziękiApollonowi,który
spełniłzaniegowarunkipostawioneprzezojcaAl-
kestis:zaprzągłdowozudzikailwa.Apollonupro-
siłtakżeufimojrmożliwośćprzedłużeniażycia
A.,jednakpodwarunkiem,żektośin.poświęci
sięzaniego.RodziceA.niezgodzilisięumrzeć
zasyna,poniosłatęofiaręAlkestis.Herakles,
wzruszonymiłościąAlkestisdomęża,wyzwolił
jąspodwładzybogaśmierciTanatosa.
Adonie
fiAdonis
Adonis
mit.gr.,synTejasaijegocórkiMyrry(lub
Smyrny),wychowanyprzezfiAfrodytęifiPerse-
fonę,którerywalizowałyzesobąwmiłościdopięk-
negomłodzieńca.A.byłmyśliwymizginąłwczasie
polowania,rozszarpanyprzezdzika.Zjegokrwi
zakwitłanemon,azłezopłakującejgoAfrodyty-
białeróże.NaprośbęAfrodytyZeuspozwoliłA.
spędzaćwiosnęilatozAfrodytąnaziemi,jesienią
powracałdoświatazmarłych.Byłwięcpodobnie
jakPersefona-Prozerpinasymbolemodradzającej
sięroślinności.KuczciA.obchodzonowAzji
Mn.,wEgipcie(zwłaszczawAleksandriizaPtole-
meuszów),wGrecji,anawetwRzymieświęta,
tzw.Adonie,któretrwałyod2do8dni.Wpierw-
szychdniachopłakiwanośmierćA.,wnastępnych
-obchodzonoświętoradościzokazjijegoodrodze-
niaipowrotunaziemię.Wdomachustawianodo-
niczkizszybkorosnącymiirównieszybkowiędną-
cymiroślinami;byłytotzw.ogródkiAdonisa.
Adrastos
mit.gr.,królArgos,teśćfiPolinejkesa,
synafiEdypa.ZanamowąPolinejkesazorganizo-
wałwyprawęfisiedmiuprzeciwTebom,zakoń-
czonąklęskąiśmierciąin.wodzów.A.ocaliłsię
ucieczkąnacudownymrumakufiArionie,ofiaro-
