Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AbelTeodore
23
AbelTeodore(1896,Łódź–1988,Albuquerque,USA)–socjolog,pisarz.Urodziłsię
wŁodziwrodzinieniemieckichfabrykantów.Przodkowieojcabylianabaptystami(huteria-
nami),którzyprzywędrowalidoPolskizWestfaliiwXVIIIw.,uchodzącprzedprześladowa-
niami.Matka,JadwigazdomuLorenz,pochodziłazrodzinyowłoskichkorzeniach.Oboje
rodzicebyliewangelikami.TeodoreAbeluczęszczałdoszkółwŁodzizwykładowymję-
zykiemniemieckim,brałrównieżpotajemnielekcjepolskiejhistoriiiliteratury.Wczasach
szkolnychświetnieopanowałjęzykangielski,coodegrałoniebagatelnąrolęwjegopóźniej-
szejkarierzezawodowej.W1914r.uzyskałmaturę.Jakomłody,zdolnypoetaskierowałswe
pierwszepróbyliterackiedolokalnejniemieckiejgazetynNeueLodzerZeitung”.Wydawca
iwłaścicielgazety,AleksanderMilker,zaintrygowanytalentempisarskimmłodegoczłowie-
ka,zaproponowałmustanowiskowredakcji.Abelpracowałwgazeciedo1918r.Nieza-
mierzałjednakzajmowaćsięwyłączniepracądziennikarską,pragnąłbowiempodjąćstudia
matematyczneusławnegoDawidaHilbertawGetyndze.Wybuchwojnypokrzyżowałjego
plany,dlategodopierow1918r.rozpocząłstudiawUniwersytecieWarszawskim,naWy-
dzialePrawa.Wojnapolsko-bolszewickaponownieprzekreśliłajegomarzenia.Zgłosiłsię
wówczasjakoochotnikdoIpułkuartyleriikonnejiwalczyłnafroncielwowskim.Ranny
wbitwiepodPrzemyślemdostałsiędoniewoli,zktórejuciekł.Ponowniewróciłdoarmii,
bywziąćudziałwofensywiekijowskiej.ByłoficeremłącznikowymYMCAwoddziałachob-
sługującychjednostkifrontowe.W1920r.wydałpublikacjępoświęconąhistoriitejorgani-
zacji.Pozakończeniuwojnypowróciłnastudiaprawnicze,uczestniczącwwykładachpraw-
nika,socjologaifilozofaLeonaPetrażyckiego,atakżeTadeuszaKotarbińskiego.W1920r.
przeniósłsięwrazzrodzicamidoPoznania,arokpóźniejrozpocząłstudiasocjologiczne
orazfilozoficznenatamtejszymuniwersytecie.Byłstudentemm.in.FlorianaZnanieckie-
go,MichałaSobeskiegoorazAdamaŻółtowskiego.Wpołowie1923r.Abelwyjechałna
stypendiumwColumbiaUniversitywNowymJorku,gdziew1925r.uzyskałdyplomma-
gistra.Postudiachzaproponowanomuetatassistantprofessornawydzialesocjologii.Wla-
tach1925–1929pracowałjakowykładowca,apóźniejzastępcaprofesoranaUniversityof
Illinois.Doktoratotrzymałw1929r.wColumbiaUniversity.Wlatach1933–1934prze-
bywałwNiemczech,gdzieogłosiłkonkursnanajlepsząhistoriężyciazwolennikaHitlera.
Wramachkonkursuzgromadziłponad600pamiętnikówaktywistówNSDAP
,napodsta-
wiektórychprzygotowałmonografięWhyHitlerCameIntoPower.Praca,któraukazałasię
w1938r.,byławznawianaw1965r.oraz1986r.inależydoklasycznejliteraturynatemat
nazizmu.Jestrównieżpowszechnieuznanąpozycjąwsocjologiiświatowej.Do1967r.Abel
pracowałnaukowojakoprofesorzwyczajny.ByłdyrektoreminstytutusocjologiiwHunter
College,theUniversityofNewYorkorazdziekanemwydziałusocjologicznego.Jakoeme-
rytowanyprofesorwykładałwkatolickichuczelniachNotreDameUniversitywIndianie,
UniversityofWaterloowKanadzieorazUniversityofNewMexicowAlbuquerque.
Ablepracenaukowepublikowałwjęzykuangielskim,natomiasttwórczośćliterac-
kąwjęzykuniemieckim.Byłautoremdziennika,któryprowadziłod1930r.Wformie
opublikowwanejobejmujeon23pisanepoangielskutomy,zawierającekomentarzena
tematdramatycznychwydarzeńhistorycznych,aletakżezdarzeńcodziennych,wrażenia
zpodróżydoPolski,sprawozdaniazdyskusjiintelektualnychidziałańpolitycznych.
