Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HISTORIOGRAFIAPOLSKAINIEMIECKAOIIPOWSTANIUŚLąSKIM
wspomnieniaBernhardavonHülsenaDer
KampfumOberschlesien,aw1927roku
wGłubczycachksiążkęRobertaHofrichte-
raImKampfumunsereHeimatO.S.Ko-
lejnepozycjepojawiłysięnarynkujesz-
czenapoczątkulat30.ubiegłegostulecia.
W1931rokuPeterHeydebreckwydał
WirWehr-Wölfe,aw1932rokuukazały
się:pracaErnstaHesterbergaAlleMacht
denA.-undS.-Räten.KampfumSchlesien
orazKarlaBergerhoffa,DieSchwarzeSchar
inOberschlesien.Wreszcietużprzedwy-
buchemIIwojnyświatowej(w1938roku)
narynkupojawiłysiędwiekolejnepu-
blikacje:byłegodowódcyoddziałównie-
mieckichzokresuIIIpowstaniagen.Karla
Höfera(OberschlesieninderAufstandszeit
1918-1921.ErinnerungenundDokumen-
te)orazManfredaLauberta(Dieoberschle-
sischeVolksbewegung.BeiträgezurTätigkeit
derVereinigungHeimattreuerOberschle-
sier1918-1921).ObrazIIpowstaniawnie-
mieckiejhistoriografiitegookresujawiłsię
jakowybrykpolskichnacjonalistów,któ-
rzywykorzystalidlarealizacjiswoichce-
lówopiekęipomocfrancuskichsiłrozjem-
czychnaGórnymŚląsku.Pośrednioteksty
byłychuczestnikówwalk(sławiąceboha-
terskieczynySelbstschutzu)stanowiłytak-
żeargumentywtoczącejsięwNiemczech
(niecoanalogicznejdopolskiej)dysku-
sjimiędzyzwolennikamiprzewagidziałań
militarnychnadzabiegamidyplomatycz-
nymiimiaływzmocnićtępierwszągru-
pę.Mimooczywistychróżnicinterpreta-
cyjnychwporównaniuzpracamipolskich
autorów,książki(zwłaszczaK.Höfera
orazM.Lauberta)posiadałyistotnywalor
informacyjny,ponieważzostałyprzygoto-
wanenapodstawiedostępnychtymauto-
rompodstawźródłowych.
Kolejnewzmożeniezainteresowaniate-
matykąpowstańcząprzyniósłpocząteklat
50.XXwieku,chociażznajdowałysięone
odtądnauboczudociekańhistoryków
niemieckich.Tematykązajmowalisięnaj-
częściejciznich,którzyzGórnymŚlą-
skiemzwiązanibyliwięzamiemocjonal-
nymiipracowalipozagłównymobszarem
badańuniwersyteckich.NaterenieRepubli-
kiFederalnejNiemiecpojawiłysięwówczas
opracowania,ukazującem.in.rywalizację
plebiscytową(np.DasErlebnisderoberschle-
sieschenVolksabstimmungKarlaSchodro-
ka).Dowodziłyonedominacjiwniemiec-
kiejprzestrzenitematykiplebiscytowejnad
powstańczą,cowpisywałosięwnarrację,
zgodniezktórąplebiscytbyłprostąkonse-
kwencjąustaleńkonferencjiwParyżu(był
więcdziałaniemprawnym),zaśpowsta-
niaśląskie(zwłaszczaIIiIII)stanowiłypo-
gwałcenieustaleńwynikającychztraktatu
wersalskiego.Nadalukazywałysięwspo-
mnieniaoficerówSelbstschutzu(np.Mein
WegdurchdieZeitGerhardaRossbacha),
wywołującprzytymwPolscegłosyobu-
rzenia,ponieważczęśćztychdowódców
miałazasobąrównieżprzeszłośćwstruk-
turachmilitarnychIIIRzeszy.Wdrugim
zpaństwniemieckich-NiemieckiejRe-
publiceDemokratycznej-obrazpowstań
śląskichnadalkreowanybyłjakoprzykład
zrywówozdecydowaniespołecznympod-
łożu.Doskonałymprzykładembyławyda-
nawBerlinieWschodnimpracaWolfgan-
gaSchumannapt.Oberschlesien1918/1919.
VomgemeinsamenKampfdeutscherundpo-
lnischerArbeiterz1961roku,wktórejtakże
IIpowstanieśląskiestanowiłoprzykładzry-
wuopodłożuklasowym.
Prachistorycznychoszerszymzasięgu
oplebiscycieipowstaniachśląskichwpo-
wojennym40-leciuukazałosięnagrun-
cieniemieckimbardzoniewiele.Pierw-
szesymptomyzmianysytuacjiprzyniosła
IIpołowalat80.XXwieku,kiedyukaza-
łasiępracanatematruchuseparatystycz-
negoGüntheraDoose(Dieseparatisti-
scheBewegunginOberschlesiennachdem
ErstenWeltkrieg1918-1922).Ożywienie
43
