Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MaciejFic
polsko-bolszewicką,przegranyplebiscyt
naWarmii,MazurachiPowiślu)orazwyko-
rzystanieprzezstronęniemieckąnhasełpro-
letariackiegointernacjonalizmu”dlawła-
snychcelów.Obokodtworzeniaprzebiegu
powstaniaautorpodkreślił,żetakżeonowy-
buchłosamorzutnie,nierealizującostatecz-
nieoperacyjnegoplanuwojskowego,który
obejmowałopanowaniewpierwszejkolej-
nościwschodniejczęściterenuplebiscyto-
wego,adrugiejorganizacjęakcjizaczepnych
wkierunkuzachodnim(taczęśćplanunie
zostałazrealizowana).Powielającwcześniej-
szeinformacjeocelach(jakozamierzeniu
W
.Korfantego),wskazałnanmanifestację
zbrojną,podjętąwceluzademonstrowa-
niapotęgiżywiołupolskiegonaG.Śl.,osła-
bieniaisterroryzowaniaobozuniemieckie-
go,przerwaniafaliwznieconychprzezeń
wystąpieńantypolskichiantyfrancuskich
orazskłonieniaMK[Międzysojuszniczej
KomisjiRządzącejiPlebiscytowej-dop.
M.F.]dolikwidacjisipo[policjiniemieckiej
-dop.M.F.]”11.Tłumaczyłprzytymograni-
czonecelewalkbrakiemmożliwościnada-
niaimznamionwalkioprzyłączenieGór-
negoŚląskadoPolski,awśródskutków
zrywuwskazałm.in.naograniczeniemoż-
liwościstosowaniaterroruprzezstronęnie-
mieckąiwzrostoptymistycznychnastrojów
Polakówprzednadchodzącymplebiscytem.
Wreszcieszansenowegoodczytaniapo-
wstaństworzyłatransformacjasystemowa
1989roku.Autorzywydanejw2013roku
książkiPowstaniaśląskie1919-1920-1921,
GrzegorzGrześkowiakiJanuszMikitin,
opisującIIpowstanieśląskieprzywoła-
linskomplikowane”przyczynyjegowybu-
chu(m.in.nasilenieantypolskichdziałań
stronyniemieckiejidziałalnośćpropagan-
dowąNiemiec).Przygotowaniadowybu-
chuIIpowstaniaokreślilimianemnpol-
skichprzygotowańobronnych”
.Podkreślili
jegosamorzutny(wspartynastępnieode-
zwąW
.Korfantegoidecyzjądowództwa
42
POWGŚ)iobronnycharakter.Określili
zrywmianemnspontanicznegoruchuludo-
wego”
,któryzostałusankcjonowanynprzez
nadaniemuformwalkinarodowej”
,przy-
pisująctedokonaniazdolnościomW
.Kor-
fantego.Oceniligojakodowódpolskich
Górnoślązakównaichnwysokieumiejęt-
nościorganizacyjneidyscyplinę”
,rozmach
powstaniaokreślilimianemnimponujące-
go”
.Wskazalitakże,żedziałaniazbrojne
zsierpnia1920rokuzahamowałynrozwi-
jającąsięzrozmachemniemieckąofensywę
manifestacjiiterrorupodhasłamiżądający-
mipozostaniaGórnegoŚląskawgranicach
Niemiecbezplebiscytu”12.W2019roku
narynkuwydawniczymukazałasiępra-
caRyszardaKaczmarkaPowstaniaślą-
skie1919-1920-1921.Nieznanawojnapol-
sko-niemiecka.Autorobszernienakreślił
działaniaplebiscytowerywalizującychstron
orazopisałstrukturypolskiejiniemieckiej
konspiracjiwojskowej,skreśliłaktywność
siłalianckichizarzutystawianeniemieckiej
policji.Odtworzyłtakżeprzebiegdziałań
zbrojnych(odstrajkówzmaja1920roku,
przezpróbywykorzystywaniaprzezstronę
niemieckąudziałuPolskiwwojniezbolsze-
wikami,posierpniowedziałaniazbrojne).
Podsumowującwynikiswoichbadańwska-
zał,żeIIpowstanieśląskiebyłonajbliższe
wyobrażeniomW
.Korfantegooakceptowa-
nejprzezniegoformiedemonstracjizbroj-
nej.Zdecydowałyotymm.in.sprecyzowane
cele,odpowiedniataktykaorazniskiestraty
własne(coudałosięosiągnąćm.in.dzięki
dobrejorganizacjipomocymedycznej).
TematykaIIpowstaniaśląskiego(zwa-
negozwykleIIpowstaniempolskim),choć
wznaczniemniejszymnatężeniu,obec-
nabyłatakżewhistoriografiiniemiec-
kiej.Pierwszepozycjeukazałysięjeszcze
przeddojściemdowładzywNiemczech
AdolfaHitlera.Jużw1921rokuwMo-
nachiumwydanopracępt.Oberlandin
Oberschlesien,rokpóźniejwStuttgarcie
