Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KOŚCIółEWANGELICKIWOBECPROBLEMUGóRNEGOŚLąSKA
14.Jednymzaktywniejszych,propolskonasta-
wionychagitatorówwśródprzedstawicieliKo-
ściołaEwangelickiego,byłpastorJuliuszBursche.
Wokresieplebiscytowympełniłonfunkcję
superintendentapolskiegoKościołaEwangelic-
ko‑Augsburskiego
innekonsekwencjeprzegranejprzezNiem-
cywojny-zwłaszczastratyterytorialne.
Owezmianypolityczneściślewiązałysię
zinnymzagrożeniemidentyfikowanym
przezpruskichprotestantów-groźbązdo-
minowaniaprzezKościółkatolicki,akon-
kretnienkatolicyzmpolityczny”
.Niepokój
tenbyłszczególnieżywynaGórnymŚlą-
sku,awięcwregionie,któregookoło90%
mieszkańcówbyłakatolikami.Potęgowa-
nybyłonprzezmożliwośćprzyłączenia
tegoregionudoPolski,którabyłauwa-
żanazakrajnietylkozacofanyspołecznie
iekonomicznie,lecztakżecałkowicieka-
tolickiinietolerancyjnienastawionydoin-
nychwyznań.Wtymkontekściezagrożenie
dlaKościołaunijnegonaGórnymŚląsku
miałozatemwymiarnarodowościowo-re-
ligijny.Obawyteniepojawiłysięzresztą
w1920roku.Jużwgrudniu1918roku,pod-
czassynodudiecezjigliwickiejwBytomiu,
proboszczewangelickizLublińcaFriedrich
Richtermówił:nZpewnościąznajduje-
mysięwwielkimniebezpieczeństwiewre-
wolucyjnychNiemczech.Setki,jeżelinie
tysiące[wiernych]wystąpiąznaszegoKo-
ściołaistosunkibędąbardzotrudne,jed-
nakbędąonetysiącrazygorsze,jeżelitrafi-
mydoPolski!”1
WybuchIpowstaniaśląskiegospotę-
gowałobawygórnośląskich,niemieckich
ewangelików.Zagrożeniedlaniemiecko-
ściregionuściślewiązalionizkwestiąwy-
znaniową.Niewątpliwietępostawęwarun-
kowałateżczęściowopolskapropaganda
stawiającaniejednokrotnieznakrównania
miedzypolskościąakatolicyzmem.Wtym
konstrukcieewangelicyzmbyłdośćjedno-
znaczniekojarzonyzniemieckością.Oba-
wawładzKościołaunijnegooegzysten-
cjęewangelikównaGórnymŚląskumiała
przytymtakżedosłownywymiar.Wlu-
tym1920roku,wmomencieobjęciawładzy
nagórnośląskimobszarzeplebiscytowym
przezMiędzysojusznicząKomisję,Konsy-
storzprowincjiśląskiejKościołaunijnego
weWrocławiuskierowałdopodległychmu
strukturprośbęowskazanieksiężyfizycz-
niezagrożonychprzezPolaków.Wodpo-
wiedzisuperintendentdiecezjipszczyńskiej
ks.HermannVossstwierdził,żewtymcza-
sieniebyłotakiegozagrożenia.Obawęwy-
raziłtylkowkontekściesytuacjiks.Gustava
AdolfaTreutlera-proboszczagminyewan-
gelickiejwHołdunowie(Anhalt)położonej
wpowieciepszczyńskim,kilkakilometrów
odgranicyzPolską.Gminatabyłabowiem
swoistąewangelickąiniemieckąnwyspą”
,
otoczonąprzezmiejscowościwwiększo-
ścizamieszkaneprzezludnośćpolskąika-
tolicką.Vosszapewniłjednakprzełożo-
nychopodjęciuzabiegówzmierzających
47
