Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
51
wopracowaniukrytycznym:EldivinoJasón(1992),La
segundaesposayTriunfarmuriendo(1993),ElAñoSan-
todeRoma(1995),Nohayinstantesinmilagro(1995),
Elnuevohospiciodepobres(1995),AndrómedayPerseo
(1995),Lanavedelmercader(1996),Elindultogeneral
(1996),ElcorderodeIsaias(1996),Primeroysegundo
Isaias(1997),LaviñadelSeñor(1996),Triunfarmurien-
do(1996),ElsegundoblasóndeAustria(1997),Sueños
hayqueverdadson(1997),Lainmunidaddelsagrado
(1997),ElprimerblasóndelAustria(1997),Elnuevo
palaciodelRetiro,LapieldeGedeón(1996),Laprimer
flordelCarmelo(1998),Loaenmetáforadelapiadosa
HermandaddelRefugio(1998),EldivinoOrfeo(1999),
AMariaelcorazón(1999),Eldiablomundo(1999),El
santoreydonFernando.Primeraparte(1999).
UrszulaAszyk
Autobiografia(zgr.autós‘sam’+bios‘życie’
+gráphō‘piszę’;ang.autobiography,franc.au-
tobiographie,niem.Autobiographie,ros.awtobio-
grafija)-własny,pełnylubcząstkowyżyciorys;
wypowiedźosobie,czylitaka,którejprzedmiotem
sąlosy,doświadczenia,przemyśleniaiprzeżycia
jednostkiprzezniąsamąprzedstawionewwięk-
szymlubmniejszympowiązaniuzrzeczywistoś-
ciązewnętrzną.
Wielubadaczyupatrujepoczątkówa.wstarożyt-
nościgrecko-rzymskiej(m.in.G.Misch,G.Gus-
dorf,M.Bachtin).Inni(Ph.Lejeune,P.deMan)
twierdzą,iżjestonanietylkotworemepokinowo-
żytnej,ależepierwszenowoczesnea.mogłypo-
wstaćniewcześniejniżwokresiepreromantyzmu,
bodopierowtedyzostałapowziętaideaindywidu-
alizmu,zrodziłosięrzeczywistezainteresowanie
problememosobowościitożsamości,wytworzy-
łysięwarunkisprzyjającerozwojowinarcystycz-
negomitunja”,któryma.siękarmiijednocześ-
niegowspółtworzy.Zaprototypdyskursutego
typuuważanesąWyznania(LesConfessionswyd.
pośm.1782)iPrzechadzkisamotnegomarzy-
ciela(LesRêveriesdupromenairesolitaire,jw.)
Jean-Jacques’aRousseau.Zwolennicystanowiska
odługiejhistoriia.najczęściejwskazująnapre-
kursorskąrolępowstałychok.397-398r.Wyznań
(Confessiones)św.Augustyna,łączącychformę
autobiografiiiichrześcijańskiejspowiedzi,anali-
zypsychologicznejiteologicznej(choćpoprzedzi-
łyjekrótkiea.duchoweopodobnymcharakterze
zw.III,m.in.autorstwaKlemensaAleksandryj-
skiegoiTertulianazKartaginyizw.IV-Grze-
gorzazNazjanzu).DziełoAugustynajestprzede
wszystkimhistoriąnawrócenia,opowieściąoży-
ciuautoradomomentuprzyjęciachrztu,wktórej
wypadkizewnętrzneprzywoływanebyłyjedynie
zewzględunaichnegatywnąlubpozytywnąwar-
tośćdlaprzemianyduchowej.Aleautobiograficz-
nycharaktermiałyrównieżznaczniewcześniejsze
Autobiografia
utworyinnychautorów.Ztakimjednakzastrzeże-
niem(M.Bachtin),żewszelkieantycznewypo-
wiedzitegorodzaju-łączniezConfessiones,roz-
budzającymiprzecieżuproguodrodzeniazainte-
resowaniedoświadczeniemkonkretnejjednostki
-toformyretoryczno-publicznejsamoświadomo-
ściczłowiekanieróżniącesięwłaściwieodujęć
biograficznych;człowieknwewnętrzny”(nczło-
wiekdlasiebie”)jeszczesięwówczasnienaro-
dził.TaobserwacjadotyczygłównieGrecjikla-
sycznejiwczesnejzwłaszczafazyepokirzymsko-
hellenistycznej.Pierwotnegreckieformybiografii
iautobiografiimiałybysięwywodzićzenkomionu
-wspomnieniowej(początkowożałobnej)mowy
gloryfikującejswojegobohateralubpieśnichóral-
nejotakimcharakterze.Przejętymiztegogatun-
kuwłaściwościaminormatywno-pedagogicznymi
iautogloryfikacyjnymiodznaczałasiępierwsza,
wedługBachtina,(powstaław4.dekadzieIVw.
p.n.e)a.starożytna,czylipochwalnarekonstrukcja
historiiżyciaprywatnego,profesjonalnychdziałań
retora,aktywnościpolitycznejimyślifilozoficznej
Isokratesazawartawjegomowienawłasnąobro-
nę.Formębardziejzobiektywizowaną-nastawio-
nąnienaosobępiszącego,tylkonarelacjonowa-
newypadki,miaływcześniejszedziełaKsenofonta
(V-IVw.p.n.e.):wprowadzającadoliteraturyeu-
ropejskiejnowypamiętnikarskigatunekwypowie-
dziWyprawaCyrusa(Anábasis)i,przynajmniej
fragmentaryczniezbliżonedopamiętnika,Dzie-
jealboSprawyHellenów(Helleniká).Ażrzymskie
różniłysięodwczesnychgreckichprzedewszyst-
kimtym,żeniebyłyredagowanedlaodbiorców
współczesnych,aleprzeznaczonegłówniedlapo-
tomnych.Służyłyprzekazywaniutradycjirodzin-
nych,rodowychipaństwowych.Publiczny(anie
intymno-osobisty)charaktersamoświadomości
zyskiwałdziękitemunacechowaniehistorycz-
ne.Wybitnąwartośćhistorycznąiliterackąmają
Pamiętnikiowojniegalickiej(Comentariidebel-
loGallico,52-51)iPamiętnikiowojniedomowej
(Comentariidebellocivili,49-48?)JuliuszaCe-
zara.Takżeonedowodząścisłegozwiązkutwór-
czościautobiograficznejidziałalnościpolitycznej.
Cezarjakoprotagonistazdarzeńzewnętrznych,
stanowiącychwpamiętnikachgłównyprzedmiot
przedstawienia,nieusuwałsięwcień,alewy-
kreowanywnichwizerunekwłasnejosobybył-
mimostarańautoraozachowanieobiektywizmu,
wyrażającychsięm.in.trzecioosobowąnarracją
-wyraźnieapologetyczny.Stworzonynaużytek
oficjalny,publiczny,niezawierałdanychtyczą-
cychintymnego(wdzisiejszymrozumieniu)świa-
tatwórcy.Innąformąautobiograficznąukształto-
wanąnagruncierzymsko-hellenistycznymima-
jącąlicznekontynuacjewczasachnowożytnych
byłypracenowłasnychpismach”.Tworzylijem.in.
