Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
59
balada
OdFedrusabż,przeważniewierszowana,składasię
bajek.BabriifabulaeAesopeaeopracowałwr.1897O.
stalezdwóchczęści:jednazamykazwykleobraz
Crusius.Phèdre,Fableswrazzprzekłademfrancuskim
dramatyczny,któregoakcjatoczysięnajczęściej
opracowałwr.1924A.Brenot;PhaedriAugustiliber-
wśródzwierząt,drugazawieramorałalboinduk-
tifabulaeAesopiaeopracowałwr.1927L.Müller;A.
cyjniepodanyjakowniosek(epimytion),albowy-
Hausrath,Fabel,w:Pauly-Wissowa,RE,VI,2,1909;
E.Chambry,Wstępdowydania:Esope,Fables,1927;
snutydedukcyjnieztezypodanejnapoczątkubż
Schmid-Stählin,Gesch.d.griech.Lit.,I,l,1929;T.Sin-
(promytion).Odtądteżświatstarożytnyposiadabż
ko,Literaturagrecka,I,l,1931;III,l,1951;Wświetle
ezopowewdwujęzykach,naZachodziewjęzyku
bajkigreckiej,nMeander”1951nrl,2;LegendarnyEzop
łacińskim,naWschodziewjęzykugreckim,iten
jakoprzedstawicielchłopskiegorozumuidowcipu,nMe-
stanodziedziczyłośredniowiecze.
ander”1951nr5-6;M.Golias,Geneza,rozwójicha-
UdatneliterackiebżłacińskieFedrusaitakieżgrec-
rakterbajekEzopowych,nZeszytyNaukoweUŁ”,Nauki
kieBabriosawcześniewyszłyzobiegu.ZBa-
Hum.-Społ.,seriaI,z.7,1957;BajkiEzopa,przeł.,wstęp
briosazachowałysiętylkoprozaiczneparafrazy,
iobjaśnieniaM.Golias,BN.
awiększośćjegospuścizny(wliczbiestudwu-
MarianGolias
dziestutrzechbż)wformieoryginalnejodkryto
dopierowr.1843iwydanodrukiemporazpierw-
szywr.1844(BoissonadewParyżu).Średnio-
wieczeznałogreckiebżezopowegłówniezreto-
rycznychprzeróbekprozaicznych,pochodzących
zpierwszychwiekównowejery.Znichdokonał
wyboruwliczbiestuczterdziestuczterechbżwpo-
czątkuXIVw.pedagogbizantyjski,MaximusPla-
nudes,adrukiemwydałtenzbiórwr.1479huma-
nistawłoskiBonusAccursius(Buonaccorso).B.
łacińskieFedrusaspotkałbojkotzestronyspołe-
czeństwarzymskiegozaichcharakterspołeczno-
krytyczny,takżekrążyłypodkoniecstarożytności
tylkowprzeróbkachAwiana,poetyIVw.,iwpro-
zaicznychparafrazachznanegozbiorupodnazwi-
skiemRomulusa.BżFedrusa,któreprzetrwały
wukryciuażdow.XVI,odkryłiwydałdrukiemP.
Pithouwr.1596.
Pierwszeprzekładypolskie:B.ezo-
balada-staroprowansalskabż(balata)jestnaj-
starsząznanąodmianąromańskichpieśnitanecz-
nych,którejodpowiadająbezpośredniostaroportu-
galskabailada(baylada)istarofrancuskaballette
(ballete).Nazwab.,podanapodkoniecXIIwieku
przeztrubaduraPonsdeChapteuil(1180-1228),
oznacza‘taniec’i‘pieśńtaneczną’,wywodzącsię
odczasownikabalar‘tańczyć’,złac.ballare,wł.
ballare,st.fr.baler,port.bailar,hiszp.bailar.
Staroprowansalskabż,pieśńtanecznazrefrenem,
niedającasięodgraniczyćściśleodinnejodmia-
nystaroprowansalskiejpieśnitanecznejnazwanej
dansa,rozwinęłasiębezpośredniozodpowied-
niegorodzajulirykiludowej.Historiajejrozwoju
jestnaogółmałoznana,gdyżliteraturaprowansal-
skaprzekazałanamzaledwiesześćmniejwięcej
pewnychegzemplarzy,któreposiadająnadzwy-
powewprzeróbcełacińskiejrozszerzoneprzezdo-
czajprostąbudowę:krótkaijednorymowazwrot-
datkinowożytneprzełożyłnajęzykpolskiiwier-
ka,liczącaod2do4wierszy,łączysięzrefrenem
szemporazpierwszyBiernatzLublinaok.r.1522
zapośrednictwemprzejściowegorymu.Rękopisy
pt.ŻywotEzopaFryga,Mędrcaobyczaynegoy
nieukazująnigdzierefrenunaczeleutworu,jak
zPrzypowieściamiiego.BżFedrusaukazałysię
tomaczęstomiejscewdansasiwstarofrancu-
wr.1746pt.PhaedrusAugustacesarzawyzwole-
skichballettes,aletojeszczeniedowodzi,żenie
niecwpolskistrójprzybranyprzedkładaniaJóze-
byłonśpiewanynapoczątku.Spośródzachowa-
faEpifaniuszaMinasowicza.B.Babriosaprzeło-
nychanonimowychutworówdwazwracająnasie-
żyłZygmuntWęclewskiwr.1861.
bieszczególnąuwagę,mimożenieodznaczająsię
precyzyjnąregularnościąbudowy.Pięknyutwór
BIBLIOGRAFIA
Coindetasui...(Jestemsobiemilutka...),nazwa-
Głównewydaniagreckichbajekezopowych,bajekFe-
drusaiBabriosa:FabulaeAesopicaecollectaewr.1852
nyb.,jestzbudowanyztrzechzwrotek.Ballada
oprac.C.Halm,powtórzyłwr.1925.Obecniejesttowy-
Al’entradadeltempsclar,eya...składasięzpię-
danienajdostępniejsze.Wydawcazestawił426wątków
ciuzwrotek:nKiedyjasnymajnastanie-hej,Sły-
bajkowychwdwóch,czasemwtrzechrównoległychre-
chaćwszędyśmiech,śpiewanie-hej,Więckró-
dakcjach,włączającdoswojegozbiorubajekezopowych
lowawkolestanie-hej,Zazdrośnikomnawy-
przekazanychprzezrękopisytakżeichprzeróbkidokona-
śmianie,Żejestzakochana.Zazdrośnicy,żegnam
neprzezpoetęBabriosaorazwszystkieprawiebajki,któ-
was,Puśćcienas,puśćcienas,Obrócićsięwkół-
reznajdujemywtekstachgreckichodw.IVp.n.e.doIX
koraz,wkółkoraz...”(przekł.Edw.Porębowicza).
w.n.e.Esope,Fablesopracowałwr.1927E.Chambry,
zaopatrzywszywobszernywstępiprzekładfrancuski,
Prowansalskab.zdołałaugruntowaćswójwpływ
aobjąłwswymwydaniu358motywów.Corpusfabu-
przedewszystkimwliteraturzeportugalskiej,
larumAesopicarum,któregotom1ukazałsięwr.1940,
gdziekontynuujejąbalaida:n...andamosfazen-
tom2wr.1942,opracowałA.Hausrath,obejmując289
dodança,cantandonossasbailadas”(Cancionei-
