Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ballad
jących,komentarzautora),używającaformydia-
logu,refrenu,powtórzeń,charakterystycznychdla
poezjiludowychmetaforiporównań.Najczęstszą
formąangielskichb.jesttzw.balladstanza(zwrot-
kaballadowa)oczterechwierszachrymowanych
abcdlubababoukładzieakcentów4343lub4444.
Zapowiedźtejzwrotkimożnaznaleźćwśrednio-
angielskichutworachPoemaMorale(ok.1170)
iOrmulum(ok.1200),którewydająsięilustrować
rozpaddwuwierszaseptenerowego(osiedmiuak-
centach)naczterykrótszewiersze.Zwrotkatego
rodzajuzwanacommonmetre(miarapospolita)
jesttakpopularna,jakwPolscezwrotkakrakowia-
ka,iwystępujenietylkowballadach,lecztakże
np.wpieśnikościelnej.Doniejdadząsięsprowa-
dzićnawetbardzokunsztownierymowanezwrotki
niektórychballadowiększejliczbiewierszyiwe-
wnętrznychrymach.Taknp.układrymówwNut-
BrownMaid(ok.1500)AABCCBDDBEEBFFB(gdzie
AABodpowiadająakcentywliczbie223)sprowa-
dzasiędodwóchipółzwrotkitypuABCB(4343),
wktórychrymBpowtarzasię,aktóreozdabiado-
datkowyrymwewnętrznywwierszachnieparzy-
stych.
Początkiballadyangielskiejsąkwestiąsporną.Na-
zwajejwskazujenazwiązekzballadąkontynen-
talną,zwłaszczafrancuską.Faktobejmowaniana-
zwąb.lubbaladeutworów,którychtreśćiforma
jestzupełnieodmienna(⇒BALLADE),wydajesię
świadczyć,żepierwotnieużywanojejdośćswo-
bodniedlaoznaczeniawszelkiejpieśni,nadającej
siędotańca(por.łac.ballare).Wśredniowiecznej
Angliiulubionąpieśniątegorodzajustałasięb.,
zwanatakżezpowoduswojejpopularnościfolkb.
lubpopularb.-balladąludową.Chociażnajstar-
szezabytkiballadowesięgająXIIIw.,złotymwie-
kiemballadyludowejwAngliibyłw.XV
.Ztego
czasupochodzisławnaballadaChevyChaseijej
szkockiodpowiednikTheBattleofOtterbourne.
Sąoneklasycznymprzykłademtzw.borderb.-
balladyangloszkockiegopogranicza,wyrosłejna
gruncietrwającychprzezcaływiekXIVinastępne
walk,zajazdów,najazdówiprywatnychtragedii
nakresach(wzgórzaCheviotu,liniarzekiTweed).
Ww.XVIzaczętodrukowaćpierwszezbiorybal-
lad(np.cykloRobinHoodzie).Powstająwtedy
balladyjarmarczne,tzw.broadsides.Ballada,do-
tądanonimowa,zaczynamiećautorów,zutworu
ludowegostajesięutworemliterackim,uprawia-
nymprzezpoetów.Jednymzwczesnychwierszy
tegorodzajujestTheBalladofAgincourtM.Dray-
tona.
Podkoniecw.XVIIinapoczątkuXVIIIrozwija
sięliterackaballadasatyryczna,najczęściejanoni-
mowawceluuniknięciaodpowiedzialności.Nie-
któreballadysąwtedytakpopularne,żekorzysta-
62
jączichgotowychmelodiiJohnGaytworzysław-
nąOperężebraczą(1728),zwanąballad-opera
-operąballadową.Wdrugiejpołowiew.XVIIIT.
Chattertonstarasięnawiązaćdoballadyśrednio-
wiecznej,W.Cowperpiszeznanążartobliwąballa-
dęJohnGilpin.Niebrakteżutworówocharakte-
rzeballadyludowejuR.Burnsa.Zainteresowanie
dawnąballadąprowadzidozbieraniaiwydawania
balladwzbiorachtakich,jakbiskupaPercyReli-
quesofAncientPoetry(1765)iW.ScottaTheMin-
strelsyoftheScottishBorder(1802).Wreszcie,
zrywającztradycjąstylistykiimetrykiXVIIIw.,
W.WordsworthiS.T.Coleridgewydająw1798r.
Balladyliryczne,nawiązującedoludowejprostoty,
realizmuifantastyki.Wydanietegotomiku,który
zawierałm.in.WeAreSevenWordsworthaisław-
nąsekwencjęballadowąColeridge’apt.Rimeof
theAncientMariner,odegrałowliteraturzeangiel-
skiejrolępodobnądoBalladiromansówMickie-
wicza,rozpoczynającokresromantyzmu.Świet-
neballadywtymokresiewychodząspodpióra
WalteraScotta(np.Lochinvar),J.Keatsa(LaBel-
leDameSansMerci).WdrugiejpołowieXIXw.
balladajestutworemprawiewyłącznieliterackim.
UprawiająhistorykT.MacaulaywTheLaysof
AncientRome(1842)iEnglishBallads,W.Aytoun
piszącLaysoftheScottishCavaliers(1848),D.G.
Rossetti(TheWhiteShip,SisterHelen),William
MorriswzbiorzepoezjiTheDefenceofGuenevere
(1858)iwieluinnych.NaprzełomiewiekówXIX
iXXballadypisząR.Kipling,OscarWilde,G.K.
Chesterton,JohnMasefield.Utychpoetówwidać
nierazdużąswobodęwużywaniunazwyb.The
BalladoftheReadingGaol(1898)Wilde’ajest
utworemraczejlirycznymniżopowieścią,ajego
zwrotkarymujesięABCBDB.TheBalladofthe
WhiteHorse(1911)Chestertonajestwprawdzie
utworemwybitnieepickim,alezwrotkajej,rymo-
wanaABCCCB,teżodbiegaodtradycyjnejcommon
metre.J.MasefieldwzbiorachSaltWaterBallads
(1902)iBalladsandPoems(1910)czasemuży-
wadwuwierszajakopodstawowejformy.Tegoro-
dzajudowolnościmożnajednakspotkaćjużwbal-
ladzieliterackiejDraytona,którystosujezwrotkę
AAABCCCBoukładzieakcentów33323332.
Angielskab.jestutworembardzourozmaiconym
podwzględemtematuicelu.JużwXIIIw.wy-
stępujątakróżneballady,jaklegendarno-biblijny
JudasiASongontheBattleofLeweswydrwiwa-
jącaprzeciwnikówpolitycznych.Jednąznajstar-
szychballadjestASongoftheHusbandsmenwy-
powiadającaprotestchłopówprzeciwuciskowi
feudalnemu.WXVw.b.byłanarzędziemagita-
cjidopowstaniachłopskiegolubsławiłaludowe-
gobohatera-zbójnikaRobinHooda.Próczwyra-
żanianastrojówpolitycznychsłużyłarównieżdo
