Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niemaracjibytu”–pisał
11
.Jego,opierającysięnanauceśw.Augustyna,systemmyślischo-
lastycznejineoplatońskiejdawałtancerzompraktycznewskazówki.Amerykańscyuczniowie
Delsarte’anapodstawiejegoteoriistworzylitechnikęHarmonicGymnastic,niemniejdośćod-
dalonąodpierwotnychźródełfilozoficznych.DopieroTedShawnpowróciłdopodstawteorii
francuskiegobadacza,znajdującwniejwskazówkidonaukitańcachłopców–główniedzięki
zwróceniuuwaginatorsjakoźródłoiśrodekwyrazuemocji.
Jaques-Dalcrozenatomiastskupiłswojeobserwacjenazwiązkachpomiędzymuzykąaruchem,
cojestzrozumiałezuwaginawłaściwemumuzycznewykształcenie.Jegonowametodapedago-
giczna,nazwanarytmiką,kładłanacisknaekonomięruchu,szybkośćreakcji,fizycznąreprezen-
tacjępartyturymuzycznej.Podstawąrytmicznejaktywnościbyłdlaniegoprostychód,rytmzaś
jednocześnieucieleśniałto,coduchowe,iuwznioślałciało.Swojąmetodęrozwijałpoczątkowo
wkonserwatoriumgenewskim,gdzieprowadziłkursyhistoriimuzyki,solfeżu,harmonii,po-
temstopniowoposzerzaneoelementyrytmiki.W1906Jaques-Dalcroze’aodwiedziłscenograf
ireformatorteatruAdolpheAppia,którywziąłudziałwjegopierwszychkursachletnich.Appię
zafascynowałyprzedewszystkimrytmicznegrupyruchowe.Prawdopodobniepodwpływem
Jaques-Dalcroze’aAppiastworzyłideęinscenizacyjnąnrytmicznychprzestrzeni”,czyliplatform
usytuowanychnaróżnychpoziomach,którebyływizualnąartykulacjąsekwencjiruchowych.
MetodaJaques-Dalcroze’a,dziękim.in.Appiiijegoartykułom,szybkowydostałasiępozajego
studiowGenewie(pozaEuropątoszkołaRuthSt.Denisstałasięjejgłównymośrodkiem)
12
,obaj
zaśtwórcyspotkalisięwkrótcewniemieckimHellerau,gdzieichwspółpracazyskaławymiarar-
tystyczny.Latem1913wtamtejszymFestspielhausJaques-DalcrozeiAppiazaprezentowalijedno
znajwiększychwspólnychdzieł–OrfeuszaiEurydykę
13
,określanejakorealizacjaideiwagne-
rowskiegondziełatotalnego”.Ogólnegooczarowaniaspektaklemniepodzielałam.in.Wigman,
wówczasasystentkaLabana.NatomiastSiergiejDiagilewiWacławNiżyński,którzyodwiedzili
Hellerauwtymsamymroku,zachwycilisięruchamichóralnymi.TowłaśniewówczasJaques-
-DalcrozepoleciłimswojąpolskąstudentkęMarieRambert(MiriamRambach),którejpraca
zNiżyńskimmiałaogromnywpływnaostatecznykształtjegochoreografiiŚwiętawiosny14.
Jaques-Dalcrozeodpoczątkumyślałoswojejmetodziejakosystemienauczania.W1910zo-
stałdyrektoremInstytutuRytmikiwHellerau,niemieckiejrealizacjiideimiasta–ogrodu.Od
1912powstawałykolejneszkoływRosji,Austrii,Niemczech,Polsce,Anglii,aw1915powołano
InstytutJaques-Dalcroze’awGenewie.Jegometodastawałasięcorazbardziejpopularna,ale
tęekspansjęprzerwałwybuchIwojnyświatowej.IdeeJaques-Dalcroze’akontynuowałajego
uczennicaRosaliaChladek,którarozwinęławłasnąmetodęświadomościciałaikontroli,przekra-
czającąpodstawyrytmiki
15
.WPolscejednązgłównychpopularyzatorekrytmikibyłauczennica
Jaques-Dalcroze’a–JaninaMieczyńska,prowadzącawWarszawieSzkołęRytmikiiTańca16.
11F.Delsarte,Coursd’esthétiqueappliquée,[w:]Dansersavie.Ecritssurladanse,red.Ch.Macel,E.Lavigne,Paris
2011,s.17.
12I.Partsch-Bergshon,ModernDanceinGermanyandtheUnitedStates.CrosscurrentsandInfluences,NewYork–
London2011,s.7.
13WięcejotejinscenizacjiorazwspółpracyAppiiiJaques-Dalcroze’am.in.w:F.Martiniin.,EmileJaques-Dalcroze.
L’homme,lecompositeur,lecréateurdelarythmique,Neuchatel1965,s.413–459.
14I.Partsch-Bergshon,ModernDanceinGermany…,s.8.
15Ibidem,s.9.
16Zob.H.Raszewska-Kursa,Losyindywidualnejakoegzemplifikacjalosówmiędzywojennejawangardyalbo:mistrzy-
nieiuczennice.JaninaMieczyńskaiIrenaPrusicka,[w:]Polskieartystkiawangardytanecznej.Historieirekonstruk-
cje,red.J.Szymajda,Warszawa2017,s.32–64.
ZłoTyWiekruchu
11
