Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zniewalającychciało(równieżwszerszymkontekściespołecznym)
28
.Fakt,żeodrzuciłaklasyczne
wykształcenie,nieprzeszkodziłjejsamejwzałożeniuszkółtańcawNiemczech,Grecji,Francji
iRosji–wswojejszkoleniechciałanauczaćwykonywaniaruchów,aletworzeniawłasnych.
Kilkakrotnie–wroku1904,1906i1907–występowałaprzedpublicznościąwWarszawie,
agłównąpopularyzatorkąjejideibyłatuStefaniaDąbrowska–absolwentkaberlińskiejszkoły
Duncan29.
PodczaskonferencjiwLipskuw1903Duncanwygłosiłatekst,którywdużymstopniusta-
nowiwykładnięfilozofiijejtańca.Wskazujewnimm.in.,żeposzukującprawdziwychźródeł
tańca,powinniśmyskierowaćsiękunaturze,przyszłośćtańcależybowiemwjegoprzeszłości,
cooznaczatakże,żetaniecjestnieskończony,takjaknieskończonyjestruchnatury.Ruchciała
człowiekacywilizowanego,wedługniej,niemożebyćzupełnienaturalny,ponieważzostałzmo-
dyfikowanyprzezkulturę.Duncanpodkreślałatakże,żeGrecywkażdejzesztuknaśladowali
naturę,coświadczyłoojejdoskonałościiuniwersalizmie.PostulatyiscenicznedokonaniaDun-
can,jakwyzwolenieciałazgorsetu,totakżekomunikatyfeministyczne,któreporazpierwszytak
mocnowybrzmiaływtańcu.Jakmówiła,ntancerkaprzyszłościnienależydonacji,aledocałej
ludzkościitańczylibertédelafemme[wolnośćkobiety]”30.
TrzeciązwielkichamerykańskichprekursorekmodernizmubyłaRuthSt.Denis.Swojąka-
rieręrozwijałaniewEuropie,jakDuncanczyFuller,aleskoncentrowałasięnaAmeryce,gdzie
wrazzTedemShawnemotworzyłaszkołętańca–DenishawnSchoolwLosAngeles.Szko-
ła,działającawlatach1915–1931,wykształciłacałepokolenietwórcówmoderndance.Sama
St.DeniswmłodościuczyłasiętechnikiDelsarte’a,wswojejpracyartystycznejfascynowałasię
natomiastorientalizmemimistycyzmem,podczasgdyShawnrozwijałswójtaniecwkierunku
bardziejsportowymifizycznym.PozamknięciuszkołyShawnstworzyłpierwszywStanach
Zjednoczonychwyłączniemęskizespół–Jacob’sPillow–instytucjędziałającadodziśjako
szkołaifestiwal.
Awangardyimanifesty
StolicąeuropejskiejkulturyiawangardypierwszejdekadyXXw.byłniewątpliwieParyż.Wtej
artystycznejmekcetworzylinajsłynniejsipisarzeepoki(JamesJoyce,GertrudeStein),malarze
irzeźbiarze(EdgarDegas,PabloPicasso,ConstantinBrancuși),największegazetydrukowały
manifestyartystyczne(FuturistManifestozostałopublikowanyw1909przeznLeFigaro”),tutaj
narodziłasięteżlegendaJosephineBaker,zwystępamigościnnymipojawialisięm.in.Isadora
Duncan,LoleFuller,KurtJooss.
SiergiejDiagilew,rosyjskiwizjonerimenedżer,popierwszychdoświadczeniachwspółpracy
zOperąParyską,postanowiłotworzyćsezonBaletówCarskich
31
.Premierowywieczórzcho-
reografiamiMichaiłaFokinaodbyłsię19maja1909wTéatreduChatelet.Wnastępnymroku
zespółpowróciłnascenęparyskąiprzezkilkanaścienastępnychlatprezentowałsięprzedparyską,
anastępniemiędzynarodowąpublicznościąjużjakoBaletyRosyjskieDiagilewa.Niepowtarzalny
składtego–zarazemfolklorystycznegoinowoczesnego–zespołubaletowegotworzyli,obok
28I.Ginot,M.Michel,LadanseauXXesiècle,s.91.
29Zob.H.Raszewska-Kursa,Losyindywidualnejakoegzemplifikacja…
30Y.Ripa,Préface,[w:]I.Duncan,LaDansedel’avenir,wybórtekstówS.Schoonejans,Brussel2003,s.21.
31WięcejotymokresieżyciaDiagilewazob.R.Buckle,Diagilew,przeł.L.Erhardt,E.Jasińska-Libera,Kraków
2014,s.150–450.
14
ZłoTyWiekruchu
