Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Złotywiekruchu
PierwszapołowaXXw.toczas,wktórymkrystalizująsięnowe,modernistyczneformyigatunki
tańca–taniecwyzwolony(FreierTanz),taniecekspresyjny,taniecfuturystyczny,Ausdruckstanz,
moderndance
1
.Dynamikazmianwtańcuwiążesięściślezpodobnymiprocesamizachodzącymi
winnychdziedzinachsztuki,atezkoleizogólnymklimatemepoki.Postępującawniezwykłym
tempieindustrializacja,pojawieniesięnowychtechnologii,rozwójkulturywielkichmetropolii
pociągnęłyzasobązmianystrukturyspołecznej,wyrażającesięprzedewszystkimpowstaniem
nowejklasymiejskiejirosnącymwsiłęruchemrobotniczym.Procesyekonomiczne,naturalnie
skorelowanezespołecznymi,spotkałysięzdwomarodzajamireakcji:jednym–antymoderni-
stycznym,postulującympowrótdotradycji,idrugim–promodernistycznym,dostrzegającym
wnowejepocemożliwościrozwojuczłowiekaispołeczeństwa2.Ciało,oboknaturyiduchowo-
ści,byłojednymzzasadniczychpunktów,wokółktórychbudowałysięnoweruchyreforma-
torskie.Zaliczająsiędonichrównieżquasi-utopijnekolonieartystyczne3,będącenapoczątku
wiekuważnymiośrodkamirozwojumyśliteoretycznejnowegotańca.Przykłademnajbardziej
znaczącymjestkoloniaMonteVerità–miejscedziałalnościRudolfaLabanaiMaryWigman,
czyBauhaus,wktórymswojekoncepcjerozwijałOskarSchlemmer.Możnazauważyćswoistą
zależnośćpomiędzytymidwomakierunkamipro-iantymodernistycznymarozwojemtańca.
Oileeksplozjaartystycznychnowości,móditalentówmogłasięrealizowaćtylkowfermencie
nowoczesnegomiasta(wEuropie–przedewszystkimParyża,wAmeryce–NowegoJorku),otyle
nowefilozofieiteorierozwijałysięzasadniczowmiejscachodizolowanychodcywilizacjimiej-
skiej(np.Asconie),wuczelniachinowopowstałychszkołach.Francuskabadaczkahistoriitańca
LaurenceLouppepodkreśla:nTaniecwspółczesnynarodziłsiępodkoniecXIXw.,podobniejak
kino.Ipodobniejakonojestnową,wyłaniającąsięsztuką,nawetjeżelijejprzedstawicielemjest
jedenznajstarszychnośników–ciałoludzkie”4.
Ciałoludzkiesymbolizujewroku1900pierwszymomentmodernwhistoriitańca,kiedytouro-
dzonawSanFranciscoIsadoraDuncanpodczastournéepoEuropienośmielałasiętańczyćboso,
zgołymiramionami,jakwantycznejHelladzie”5,łamiąctymsamymjednoznajsilniejszychwów-
czastanecznychtabu.Wydajesięwięc,żeodprzełomuXIXiXXw.taniecwyznaczanowecele:
ekspresjędramatycznąemocjiorazwłączeniedodialogukontekstuspołecznego.Nawzórwszyst-
kichinnychsztukjestodtądpostrzeganyjakopróbaodpowiedzinapytaniastawianeprzezepokę.
1
Taniecmodernistycznyrozumianyjesttujakozbiórgatunków,technikiestetyk,którepojawiłysięwEuropie
iUSAnapoczątkuXXw.irozwijałysięmniejwięcejdolat50.
2
Por.M.Leyko,Teatrwkrainieutopii.MonteVerità,Mathildenhöhe,Hellerau,Goetheanum,Bauhaus,Gdańsk
4
5
3
Ibidem.
2012,s.7.
L.Louppe,Poétiquedeladansecontemporaine,wyd.2.uzup.,Paris2000,s.46.
S.Crémézi,Lasignaturedeladansecontemporaine,Paris2002,s.35.
ZłoTyWiekruchu
9
