Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
CzęśćI.Wokółproblemówteoretycznych
rzymskiego1,koncentrujesięnametaforzewdyskursiereliginym,dokład-
niejrzeczujmując—najejroliwmówieniuotym,cotranscendentne,
awięcnafunkcji,jakąpełnimetaforawobecTajemnicyBoga.
Kognitywnateoriametaforyprzedstawionazostaławklasycznejjuż
dziśpracyGeorge’aLakofaiMarkaJohnsonapt.Metaforywnaszymżyciu2.
Jaksugerujetytuł,badaczecizałożyli,żemetaforamiposługujemysięna
codzień,cowięcej,sąonenietylkozwiązanezjęzykiem—ludzkiepro-
cesymyślowerównieżmającharaktergłówniemetaforyczny.Wobectego
ometaforzemożemymówićjużnapoziomiepojęć,anietylkosłów,które
tympojęciomodpowiadają.LakofiJohnsonpiszą,żeflistotąmetaforyjest
rozumienieidoświadczaniepewnegorodzajurzeczywterminachinnejrze-
czy”3.Metaforapowstajewięczdostrzeżeniapodobieństwamiędzydwoma
obiektami(np.pieniędzmiaczasem—czastaksamojakpieniądzemoż-
nanp.stracić,jestonczymścennym),czylijestwynikiemrzutowaniacech
jednegoobiektunadrugiobiekt.To,oczymsięorzeka(np.czas),Lakof
iJohnsonokreślająmianemdomenydocelowej,ato,przypomocyczegosię
orzeka(np.pieniądz)—mianemdomenyźródłowej4.
Badaczeciwskazują,żewprzeważającejliczbieprzypadkówdomena
docelowajestabstrakcyjna,zaśdomenaźródłowakonkretna.Wzwiązku
ztymdomenaźródłowajestteżbliższa,bardziejzrozumiałaoddomeny
docelowej.Cozatymidzie,domenaźródłowaumożliwiazrozumieniedo-
menydocelowej.Możnawięcpowiedzieć,żewmetaforzeto,codobrze
znane,służywyjaśnieniutego,coniejestwogóleznaneijasnelubjest
małoznaneimałojasne,awięcstanowipewnegorodzajutajemnicę.Po-
wyższestwierdzenieLakofaiJohnsonatrzebajednakopatrzyćpewnym
uzupełnieniem.Niejestnapewnotak,żenicniewiemynatematdomeny
docelowej.NaprzykładmusimymiećjakieśwyobrażenienatematBoga,
abyGozczymś—wmetaforze—porównywać.Krótkoitrafnieujmu-
jetoJohnR.Taylor,pisząc,żeflabymożnabyłodokonaćodwzorowania
zdomenyźródłowejnadomenędocelową,domenadocelowamusibyć
jużwstępnieskonceptualizowana”5.Zwyklewiemy,jakieelementydome-
nyźródłowejbiorąudziałwodwzorowaniu,np.wiemy,żedoczasupasu-
jątakiecechypieniądzajakcenny,występującywograniczonejilości,ale
jużnieto,żeprzechowujemygowbanku;gdymówimyoChrystusiejako
olekarzu,tobierzemypoduwagęchociażbyto,żeleczy,nawetdajerecepty,
1Wszystkiecytowaneianalizowanewniniejszymartykulemodlitwypochodzązpu-
blikacji:Mszałrzymskidladiecezjipolskich.Poznań1986.
2G.Lakoff,M.Johnson:Metaforywnaszymżyciu.Przeł.T.P.Krzeszowski.Warszawa
1986.
3Ibidem,s.27.
4Ibidem.
5J.R.Taylor:Gramatykakognitywna.Przeł.M.Buchta,Ł.Wiraszka.Kraków2007,s.592.
