Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
piaszczystynieużytek,nazwanystepem,rozciągało
sięNoweMiasto
6.WernerReinhold[1861]omówił
dośćszczegółowopierwszyokresrozwojumiasta
izamieściłzbiórdokumentówprzechowywanych
wówczaswratuszu
7.GustawKratz[1865]kilku-
stronicowyopisSłupskarozpocząłdowodami,że
wXIIIwiekuosadnictwomiałocechymiejskie,co
potwierdzałystosunkipolityczno-społeczne.Jego
hipotezę,żenawschódodbudynkumagazynu
pierwotniepłynąłjedenznurtówrzeki,później
traktowanojakopewnik.Wwiększościpracza-
wartotylkohistoryczneprzyczynkiourbanistyce
miasta.
WksiążceWalteraBartoldy’egopt.„OStolpa,
dubistehrenreich...”[1910]obokwiadomości
zróżnychokresówzamieszczonolistsynazegar-
mistrzairajcymiejskiegoFranciszkaPila,wktó-
rymwspominałprowincjonalnyiromantyczny
krajobrazSłupskaokoło1850roku.Wwydanym
w1914rokuprzezmiejscowestowarzyszenietury-
styczneVerkehrs-VereinsStolpi.Pom.przewodni-
kupoSłupskuiokolicypodanodaneoklimacie,
położeniu,walorachprzyrodniczych,zabytkach,
życiukulturalnym,oświacie,gospodarcekomunal-
nej,hotelach,restauracjach,sprawachzdrowia
isportu.Dlaniniejszejpracycennesąopisytras
przezmiasto,wktórychzwracanouwagęnanowe
założeniaurbanistyczneibudowle.Znajdujemy
tamdaneopierwszychplanachosiedliwillowych
iurbanistyce[Führer…1914].
Zpozycjiliteraturowychważnadlatematu
badańjestwydanaw1925roku(IIwyd.–1928)
zinicjatywymagistratuiMiejskiegoStowarzysze-
niaSztukiwSłupsku,wseriiDeutschlandsStädte-
bau,pracapt.„Stolpi.P
.”opracowanaprzezStadt-
baurata,architektaErnestaWeegmanna
8,wktórej
natlehistoriimiastaprzedstawionoprocesrozwoju
urbanistycznegoorazprojektykilkuosiedlimiesz-
kaniowych.Pracazawierawieleciekawychfoto-
grafii.
WpracyohistoriiwłasnościgruntówSłupska
w1925rokuOttoLaudanzastanawiałsięnad
wpływemczynnikówlokalizacyjnychnamiasto
wróżnychokresachjegorozwoju.Wprzewodniku
z1926roku[Stolp…1926]problemymiasta
przedstawiliróżniautorzy–mieszkańcySłupska.
———
———
—
6Autorkadomniemywa,żepowykonaniuokoło1800r.
wałównawschodnimbrzegurzeki,nasypanonałąkiwar-
stwępiaskuwcelupodniesieniarzędnychterenu.Wnatu-
ralnychwarunkachłąkimogłyprzekształcićsięwzarośla
olszowo-wierzbowe.
7PodkoniecXIXwiekutedokumentyprzekazanodo
archiwumwBerlinie.
8Autorzajmowałstanowiska:Stadtratu.StadtbauratRe-
gierungsbaumeistera.D.inStolp.
ErnestWeegmannopisałwrażeniapasażeraprzy-
latującegosamolotemodstronyGdańska,co
umożliwiałyloty
na
trasieSzczecin-Gdańsk-
-KrólewieczmiędzylądowaniemwSłupsku.Zgóry
dobrzebyłwidocznystaryrdzeńmiastazczerwo-
nymidachamiizieloneterenyparkowe.Burmistrz
EdwinHasenjaegeromówiłzarządzaniemiastem,
geodetaOttoLaudangospodarkęziemiąirozwój
przestrzenny,życiegospodarcze–GeorgSievers,
spacerprzezmiasto–ErnestKienitz,budowle
sakralneidziełasztuki–artystamalarzRudolf
Hardow,szkolnictwopodstawowe–FranzBehnke,
aśrednieArnoMehnert,obiektysportowe–Erich
Wolff.Wartykuleoaktualnychproblemachosad-
niczycharchitektWalterBuchholtzzwróciłuwagę
natrudnościwnabywaniugruntówprzezmiasto
wlatachinflacjiiomówiłrozbudowęmiastapo
1910roku.Wtymczasiezaczętobudowaćdomy
wogrodachnadziałkachdzierżawionychodmiasta
początkowona99lat,awlatachdwudziestychna
60lat.
Zestawienieopisówhistorycznychzdokumen-
tamikartograficznymipozwoliłonawydobycie
dawnychcechiregułkształtowaniastrukturyprze-
strzennejorazpodejściadoprzestrzeni[Chwalibóg
1998].AnalizaopisówodXVIdoXXwiekuuwi-
doczniłaprzemianykrajobrazu.Subiektywneoceny
wieluobserwatorówinformująospecyficznym
klimaciearchitektonicznymmiastaidokumentują
przekształcaniekrajobrazubardziejobrazowoniż
zasobykartograficzne.
Wdwóchpolskichmonografiachhistorycznych
Słupska[Historia…1981;Dzieje…1986]wieleza-
gadnieńzzakresurozwojuurbanistycznegopo-
minięto,nacozwróciłuwagęJ.Skuratowicz
9.
Stosunkowonajwięcejuwagibadaczepolscypo-
święciliprzemianomosadniczymwXIIIiXIV
wieku[Janocha1964,s.50-57;Popielas-Szultka
1982,1990,1993,1996,1999;Rozenkranz1965;
Spors1978,1993;Schmidt1999],starającsię
udowodnićnapodstawiezapisówdokumentów
orazmapzXVIIIwiekuróżnehipotezy.Analizę
zabudowywobrębiemiejskichmurówprzeprowa-
dziliZ.Świechowskiwopracowaniupt.„Słupsk–
zagadnieniaukształtowaniaprzestrzennego”[1954]
orazJ.Raciborskawpracy„Studiumhistoryczno-
-urbanistyczne”[A.48].Wartościowadlaniniejszej
pracyjestkilkunastotomowa„Dokumentacjahisto-
ryczno-urbanistycznamiasta”,opracowanawla-
tach1988-1991napotrzebywojewódzkiegokon-
———
———
—
9J.Skuratowiczstwierdził:„PrzykłademmożebyćHistoria
Słupska,pracazb.podred.S.Gierszewskiego,Poznań
1981,gdziejednoznajciekawszychrozwiązańurbani-
stycznychPomorzawogóleniezostałozauważone”
[1991,s.18].
9
