Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Podstawowepojęciatribologiczne:mechanika,fizykaichemiastyku
procesówtribologicznychjestonatworzonaimodyfikowanawskutekoddziaływań
zewnętrznychwczasiewytwarzaniaelementu(oddziaływanienarzędziapodczas
obróbki,obróbkacieplno-chemiczna,przeróbkaplastycznaitp.)orazpodczastarcia
wwęźletribologicznym.Przekrójprzezwarstwęwierzchniąmetaluprzedstawiono
schematycznienarys.1.2.Warstwętęmonapodzielićnakilkaposzczególnych
warstewek,zktórychpierwsza,najbliszapowierzchni,ogrubościokoło5nm,
składasięzadsorbowanychfizycznielubchemiczniecząsteczekwody,gazów
iinnychzanieczyszczeń.Większośćmetaliwzetknięciuzpowietrzemutleniasię,
tworzącwarstewkętlenków,którajestwarstewkąsmarną,zabezpieczającąkontak-
tującesiępowierzchnieprzedbezpośrednimstykiemmetalicznym.
Rysunek1.2.Schematprzekrojuprzezwarstwęwierzchniąmetalu[1.7]
15
Oddziaływaniamechaniczneicieplnewywołująnapowierzchniachmetali
procesychemiczne,powodującepowstawanieokreślonychstruktur,nazwanych
przezKosteckiego[1.5]strukturamiwtórnymi.Ichskład,budowawewnętrzna
irozmiaryzaleąodtakichczynników,jak:rodzajewspółpracującychmateriałów
(wtymtakeśrodkówsmarnych)iparametryprocesutarcia.Ichgrubość
irozmieszczenieciąglesięzmieniająpodczastarcia,sąoneniszczone,poczym
odtwarzająsięnanowowciąglepowtarzającymsięprocesie.Podtąwarstewką
znajdujesięwarstwaodkształconegomateriału,naktórąskładająsięgłównie
zniszczonekrystalitymetalu,powstałewskutekdziałaniaostrzanarzędziana
materiałpodczasobróbkipowierzchniowej(warstwaBeilby’ego)orazobszar
odkształconegoplastycznieiczęściowosteksturowanegometalu.Efektemodkształ-
ceńplastycznychjestzgniotwywołanydziałaniemsiłynormalnejoraz,spowodowa-
neprzezsiłystyczne,ukierunkowanieziaren.Kademuodkształceniuplastycznemu