Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
1.Podstawyteoretyczneprocesówsmarowania
towarzyszypowstawanieokreślonegostanunapręeńwłasnychwodkształconej
strefie,cowkonsekwencjiprowadzidoumocnienia-zjawiskazalenegoprzede
wszystkimodintensywnościodkształceniaitemperatury.Umocnieniewarstwy
wierzchniejjestistotnedlaprzebieguprocesówtribologicznych.Warstwawierzch-
nia,ukształtowanaprzezprawidłowydobórparametrówobróbki,docierania,
anastępniewłaściwąeksploatację,zapewniauzyskaniewysokiejwytrzymałości
powierzchniowej,aprzeztopodwyszenietrwałościeksploatacyjnejwęzłatribolo-
gicznego.
1.2.Procesytarciaizużywania
Rodzajetarcia
Tarciejestzjawiskiemfizycznymtowarzyszącymkademuruchowiitenruch
umoliwiającym.Chociajestonowwieluprzypadkachniezbędnedofunk-
cjonowaniamaszyny(np.sprzęgłaczyhamulca),toprzewaniejesttozjawisko
negatywneidlajegozmniejszeniawymaganejeststosowanieodpowiednich
tworzywnaelementymaszynowe,szczególnychmetodobróbkiorazodpowiednich
środkówsmarnych.Tarciewystępujezarównoprzybezruchu,jakiprzyruchu
stykającychsięciał,amiarątarciajestsiłalubmomentprzeciwdziałająceruchowi,
któremuszązostaćpokonane,abytenruchwystąpił.Siłytarciawyznaczasięwg
schematu(rys.1.3),gdzieciałoocięarzeGumieszczonejestnadrugim,mającym
kształtrównipochyłej.Przesuwaniusięciaławzdłurówniprzeciwstawiasięsiła
tarciaF
isiłyFtenruchpowodującej(F:"F
równipochyłejokącienachyleniaDmonawprowadzićnastępującązaleność
t
stycznadopłaszczyznyruchu,aprzeciwnieskierowanadojegokierunku
t
").Dlaciałaznajdującegosięwspoczynkuna
tgD:F/F
n
:F
t
/F
n
:u
(1.3)
awięcwspółczynniktarcia,będącypodstawowąwielkościąprzyokreślaniu
tarcia,jestrównytangensowikątategotarcia.
Rysunek1.3.Oddziaływaniesiłnaciałoumieszczonenarównipochyłej