Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
UrszulaAugustyniak
Polityczneumieraniewładcówzaczynałosięjeszczeprzedichfizycznym
zgonem.Umowniemożnawyróżnićnastępującejegoetapy2:
1)Problemyzdrowotne–naprzykładzieZygmuntaIII,któryjużcztery
lataprzedzgonemniebyłwstaniewpełnisprostaćobowiązkom
swegourzędu3,cedującdecyzjenanieformalnychfaworytów.
2)Medialnażałoba–wprzypadkuzałożycieladynastiiWazówijego
żonyprzedłużonaorok,bopogrzebparykrólewskiejodbyłsięwKra-
kowierównocześniezkoronacjąWładysławaIV
.
3)Skupienieuwaginanastępcy,najstarszymsynukrólewskim,którego
elekcjaprzebiegłanadspodziewaniezgodnie.
4)Zapomnienieośmierciipowrótdosprawbieżących,przyspieszony
przezwojnęsmoleńskązMoskwąwlatach1633-1634.
Zmianęstosunkudośmiercikrólatraktujęjakozmianępolityczną
ocharakterzequasi-religijnym.Zwracamtakżeuwagęnadynamiczny
wzrostznaczeniainterregnumwstosunkowokrótkimokresietrzechpierw-
szychbezkrólewi–domomentuzmianydynastiirządzącejodJagiellonów
doWazówkreującychsięnaichbezpośrednichnastępców.Przejściowy
okrespanowaniadwupierwszychkrólówelekcyjnychuwzględniamprzede
wszystkimpodkątemzasadniczejzmianystosunkudomajestatunajwyższej
władzy,który–oderwanyodosobyrządzącegowładcydziedzicznego–
zacząłbyćtraktowanyjakoatrybutRzeczypospolitej,czylispołeczeństwa
szlacheckiego–obywateli(aniepoddanych)poczuwającychsiędoodpo-
wiedzialnościzaprzywrócenieiponownezsynchronizowanienaturalnego
porządkufunkcjonowaniainstytucjipolitycznychwobujegoaspektach:
sakralnymiświeckim.
Głównąpodstawąźródłowąmoichrozważańjestdrukowanapublicy-
stykazczasówpierwszegobezkrólewiaorazpanowaniakolejnychWazów,
rękopisyzArchiwumRadziwiłłówwAGAD,wograniczonymzakresie
pamiętnikiikorespondencja.Prezentowanewnioskitraktujęjakowstępdo
dyskusji,anietezyfinalne.Abypełniejprzedstawićfenomen,jakimbyła
śmierćkróla,postaramsięuwzględnićtowarzysząceoczekiwaniomnazgon
władcyijegofizycznemuzejściuemocjezarównonajbliższegootoczenia,
jakszerokichmasspołeczeństwa–przejawianenabieżąco,anastępniesta-
nowiąceelementywizerunkudenatakształtowanegowdługimtrwaniu,
przezkilkapokoleń.
***
2AdaptacjapropozycjiW
.Jabłońskiego,Komunikowanieśmiercią,s.163,4.5.
3W
.Leitsch,KrankenheitenundTod,w:tenże,DasLebenamHofKönigSigismundsIII.von
Polen,t.2,Wien2009,s.1019-1043.
