Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
UrszulaAugustyniak
mówiąc,żejużgotrupemczuć
25
.Przeciwdziałaniutakiejsytuacjimiał
służyćprojektorganizacjiinterregnumzgłoszonypodnazwiskiemJana
Zamoyskiegonasejmie1589r.,areaktywowanynadwuostatnichsejmach
przedodkilkulatoczekiwanąśmierciąZygmuntaIII26,wktórymczytamy
m.in.,żesenatorowieiurzędnicynadworzesąodpowiedzialnizaopatrze-
nieizapieczętowanieskarbu,pieniędzyipieczęcipokojowejkrólewskiej,
apieniądzenastrawękomornikomprzewożącymlistyinaDdignitas
ciałakrólewskiego[podkreślenieU.A.]”małożyćpodskarbizpro-
wentówkoronnychziemskich.DDwóraniludziedworscy”nicniemogą
bezzezwoleniawszystkichstanów27.
Dwoistanaturainterregnumzagrożenie,
aleiszansaprzywróceniaporządkurzeczy
Interregnumaprioriuważanozaokresniebezpieczny,sprzyjającytumul-
tomnatlewyznaniowym,bezprawiuinapaściomsąsiadównapozbawione
głowypaństwo.JakpisałJakubSobieski:DPrzodkowieaklimakterykimieli,
obawialisięichbardzo,asłusznie:Ilerazybowiemsiętrały,zawszealbo
wielkiecalamitatesodnieprzyjaciół,albodomowerozruchyintestinaodia,
anaostatek(aczżaliterazwspomnieć)crudendaciviliapraetiazasobą
przynosiły”28.
NapodstawiedoświadczeńbezkrólewipoucieczceHenrykaWalezego
iśmierciStefanaBatoregokwestionowanomożliwościprzywróceniaporządku
przezprymasa,odpowiedzialnegojedyniezatechnicznąorganizacjębez-
królewia29negująctymsamymprzewagęelityduchownejnadświecką,
wynikającązjejDpowołania”,apośrednioograniczającmetazycznywymiar
25A.S.Radziwiłł,Pamiętnik,s.110-111.
26AGAD,AR,dz.II,sygn.49,s.186-203:DModuselectionisRegniPoloniaenasejmie
warszawskimodJaśnieWielmożnegoIchM.PanaJanaZamoyskiego,KanclerzayHetmana
KoronnegoA.1589podanynasejmie”.
27PodobnieVII.DNaprawaswobódiwolnościnaszych”,w:Pismapolityczne,s.187.
28AGAD,ArchiwumPublicznePotockich,sygn.37,DAktaprzedniejszetrzechsejmówza
trzechsejmówdyrekcjiJmciPanaJakubaSobieskiego,MarszałkaKołaPoselskiegoAnno1623,
1625,1626,1628,1632”,s.113-115:VotumJmciPanaJakubaSobieskiegokrajczegopod
interregnumnasejmikuwiśnieńskimkonwokacjęuprzedzającyminJun[i]oAD1632.
29AGAD,AR,dz.II,sygn.340(dissoluta),DPunkta(doModusinterregni)rękąSamuela
Przypkowskiego”,s.1-4,zadnotacjąDPunktazebranezkonstytucyjejpanaPrzypkowskiego”:
świeckiporządekinterregnum,podważanieroliarcybiskupanapodstawiepraktykiinterregnów
pośmierciAugusta(p.221i199),Henryka(p.235),Stefana(p.399,407,430);p.174:Arcy-
biskupniemaplenampotestatemwtakowychrzeczach,niemożeskładaćpodczasinterregnum
innychzjazdówisejmikówopróczkonwokacji;p.399:województwamałopolskiepośmierci
królaStefananieczekającArcybiskupazłożyłysobiewolnyzjazddoNowegoMiastaastamtąd
doKrakowa.