Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Osobowośćspołecznaiprocesjejkształtowania
wkonfliktyzotoczeniem;osobyo,,zaniżonej’’samoocenierównieżprzejawiają
niskąodpornośćwsytuacjachstresu,mająobniżonąaktywnośćspołecznąiwykazują
skłonnośćdoizolacjiorazwycofywaniasięwobliczutrudnychzadań.
Poziomsamoakceptacjijesttoocenaopartanaporównaniuswoichosiągnięć
zestawianymisobiewymaganiamiwzakresietychwłaściwości,któreczłowiek
uważazaszczególnieważne.Istotnąrolęodgrywatutzw.jaidealne,czyliwyob-
rażeniejednostkiotym,jakachciałabybyć.
,,Jaidealneformujesiępoczątkowo
podwpływemidentyfikowaniasięzróżnymiosobamiznaczącymiicenionymi
wotoczeniu(rodzicami,rówieśnikami,nauczycielami,gwiazdamiekranu)orazpod
wpływempragnienianaśladowaniaich.Ostatecznykształtidealnegojazależy
wznacznymstopniuodkulturowegoideałuosobowościzinternalizowanegoprzez
człowiekawokresiedojrzewania,odwzorówosobowychupowszechnianych
wzbiorowościach,doktórychczłowieknależy,atakżeodrólspołecznych,jakie
odgrywa’’[Jasińska-Kania1986,s.303–304].
Jaźńsubiektywna,stanowiącuogólnioneinformacjezarównonatematswoich
cechfizycznych,jakipsychicznych,miejscawstrukturzespołecznej,związków
izależnościzinnymiludźmiczygrupamispołecznymi,kształtujesięwdługim
procesierozwojuosobniczego.Niezawszeteżobrazwłasnejosobyjestwyraźnie
oddzielonyodtego,co,,nieja’’.StądteżzdaniemJ.Reykowskiego:,,(...)konsek-
wencjąbrakuwyraźnychgranicmiędzy»ja«i»nieja«jestskłonnośćdoprzypisy-
waniaotoczeniuwłasnychuczućimyśli(skłonnośćdoprojekcji),azdrugiejstrony
skłonnośćdoprzyjmowaniabezkrytyczniecudzychuczuć,sądów,postawitrak-
towaniaichjakowłasnych(skłonnośćdointrojekcji)’’[Reykowski1976,s.791].
Jestoczywiste,żeproceskształtowaniasięjaźnisubiektywnejwznacznym
stopniuzależyodkształtowaniasięjaźniodzwierciedlonej(wrozumieniu
C.H.Cooleya),którąsocjologowierównieżuważajązaistotnyczynnikkształtu-
jącyosobowośćjednostki.Wtymmiejscunależytylkozaznaczyć,żenaszewyob-
rażenienatemattego,jakwyobrażająnassobieinniludzie,prowadzidookreślonych
zachowań.Zachowaniatemogąwyrażaćbądźtoskłonnośćdodostosowywaniasię
dotychwyobrażeńirozwojukonformizmuspołecznego,bądźteżdozachowań
nonkonformistycznych,związanychzprzeciwstawieniemsięwpływomspołecz-
nym.Stądteż:,,Dążeniedointegracjijaźnisubiektywnejijaźniodzwierciedlonej
możeprowadzićzjednejstronydoselekcjizakresuinterakcjispołecznych(np.za-
wężenieichdokręguosób,któreoceniająnaszgodnieznasząwłasnąsamooceną),
zdrugiejstronydopodejmowaniadziałańzmierzającychdonarzuceniainnym
takiegoobrazuwłasnejosoby,jakibędzieodpowiadałnaszympragnieniom[Jasiń-
ska–Kania1986,s.305].
Kolejnym,istotnymelementemkształtującymosobowośćsąrolespołeczne.
WspominaliśmyjużwcześniejokoncepcjiG.H.Meada,dotyczącejprocesu
przyjmowaniarolispołecznej,którastanowipodstawowątreśćwszelkichod-
działywańludzinasiebie,czyliinterakcji.Pojęcierolispołecznej,choćróżnie
interpretowane,należydopodstawowychpojęćsocjologicznych.Rolaspołecznama
