Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Socjologiamoralnościwsłużbiespołeczeństwa
23
nia,ochaosienormatywnym,odestrukcjinormatywnościiwieluinnychprzejawach
anarchizacjiżyciaspołecznego.
Empirycznasocjologiamoralnościpróbujeopisywaćkondycjęmoralnąspołeczeń-
stwa,wskazywaćnapewneogólniejszeprocesyprzemianitendencjerozwojowe.
Wniniejszymopracowaniuwskazujęnakilkawybranychaspektówżyciamoralnego
wspołeczeństwiepolskimwświetlestanubadańsocjologicznychisondażyopinii
publicznychorazzastanawiamsię,czysocjologiamoralnościmożewyjśćpozaograni-
czenianaukineutralnejaksjologicznieiwskazaćnapożądanestanyprzyszłościowe
(wizje),wrazześrodkamidonichprowadzącymi.Czysocjologowie,wtymisocjolo-
gowiemoralności,mogą–wsposóbuprawniony–zastanawiaćsięnadideądobrego
społeczeństwaidrogamiprowadzącymidojegourzeczywistnienia?Czyjesteśmyska-
zanitylkonaopisiinterpretacjętego,„kimjesteśmy”,„conasłączyiconasdzieli”,
„jednaczydwiePolski”,czyteżmamyprawo–jakosocjologowie–postawićpytanie,
dokądidziemyiczyjesttowłaściwykierunekdrogi?Czysocjologia„bliskaludzi”ma
sięograniczaćtylkodoopisuiwyjaśniania,bezfunkcjiwspomaganiaczłowieka
wjegopróbachurządzania„wspólnegodomu”namiaręjegogodności?Naczympole-
gajejsłużbawobecspołeczeństwa?Czysocjologmoże„wyłożyćkartynastół”iokreś-
lićswojepreferencjeaksjologiczne?Jakbudowaćwspólnykonsensusmoralnywmoc-
nospluralizowanymspołeczeństwie,zeswoistympoliteizmemwartości?
Socjologiawfunkcjiopisywaniaiwyjaśnianiakondycji
moralnejspołeczeństwa
Opisywaneprzezsocjologówzmianywmoralnościznajdująsięinstatufieriiistnieje
wielemożliwościichrozwojuwróżnychkierunkach.Wstępniepodejmujępróbęsfor-
mułowaniakilkuszczegółowychhipotezroboczychodnoszącychsiędowybranych
dziedzinżyciamoralnegowspołeczeństwiepolskim.Możnajeprzedstawićjakopew-
netendencjekierunkowe:oduniwersalnychdopartykularnychwartościinormmoral-
nych,odwspólnotowościdoindywidualizmu,odwolnościodzyskiwanejdowolności
ryzykownej,odnieufności„wymuszonej”donieufności„wybranej”.
Oduniwersalnych(bezwzględnych)dopartykularnych(względnych)wartości
inormmoralnych.WieluPolakówodchodziodetykimówiącejotrwałychiuniwersal-
nychkryteriachdobraizła,kuetyceindywidualnegosumienialubetycesytuacyjnej.
Wkonsekwencjiwyborymoralnerzadkosąokreślaneogólnymizasadamiiregułami,
otym,codobrelubzłe,decydujekażdywewłasnymzakresie.Łatwojestwięcoper-
misywizm,relatywizm,anawetnihilizmmoralny.Wdziałaniachwieluludziwspół-
czesnychtrudnodostrzecbezpośrednizwiązekzwartościamiinormamibezwzględ-
nymi(kategorycznymi).Imbardziejkomplikujesięiróżnicujekontekstspołeczno-
-kulturowy,tymbardziejzmianywmoralnościsąwyraźniedostrzegalne,atakżeprze-
biegająwsposóbcorazbardziejkompleksowy,częstoocharakterzekonfliktowym,
prowadzącdodestabilizacjiwartościwspołeczeństwie.
