Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
teoriawsensieogólnym(Merton1972).Toteżniewdającsięwbardziejszczegółowerozwa-
żanianatenskomplikowanytematprzyjmiemyzaPiotremSztompką,że„teoriąsocjologicz-
nąjestwszelkizespółzałożeńontologicznych,epistemologicznychimetodologicznych,abs-
trakcyjnychpojęćiogólnychtwierdzeńorzeczywistościspołecznej,mającydostarczyćwyja-
śnieniadostępnejwiedzyopisowejnajejtematorazukierunkowaćdalszebadania”(Sztomp-
ka1985:12).
Poszukującteoretycznychuwikłańefektówstudiówibadańsocjologicznychwzajmują-
cejnasdziedzinie,możnaczynićtonadwasposoby:1)bądźtowychodzączeznanychkie-
runkówteoretyczno-metodologicznych,właściwychwspółczesnejsocjologii,próbowaćzaob-
serwować,czywśródsetekdrukówzwartychiartykułówpoświęconychzajmującejnasdzie-
dzinieznajdąsiętakie,którebezwiększychwahańmogąbyćzaliczonedoktóregośznich,
2)bądźtodokonującprzegląduikrytycznejanalizybardziej„ambitnych”teoretycznieprac
socjologówkulturyfizycznejpróbowaćniejakoaposteriorikonstruowaćtypypodejśćteore-
tyczno-metodologicznych,właściwychokreślonymzbioromautorów.
Wykorzystująctopierwszepodejście,spróbujmydokonaćtypologiiorientacjiteoretycz-
no-metodologicznychwłaściwychautorompodejmującymproblemyrelacjimiędzykulturą
fizycznąaspołeczeństwem.
Orientacjasystemowo-funkcjonalistyczna.Jejzwolennicynawiązującdoklasyków
socjologii,takichjak:HerbertSpencer,EmilDurkheim,BronisławMalinowski,Talcott
ParsonsiRobertK.Mertonujmująspołeczeństwojakosystem,tj.wyodrębnionązespo-
łecznegootoczeniacałośćwzględnieautonomicznychelementówwzajemniezesobą
powiązanych.Oweelementy(podzespoły,podsystemy)pełniąwobeccałościokreślone
funkcje.Niektóreznichmogąbyćdysfunkcjonalne;prowadząonenajczęściejdorestruk-
turyzacjisystemu,czy–innymisłowy–jegomodernizacji.Kulturafizycznarozpatrywana
ztejperspektywyjestujmowanazazwyczajjakosubsystemkulturyglobalnej,naktóry
składająsię:ideologie,wartości,wzory,normy,instytucjeizachowaniaregulująceaktyw-
nośćruchowączłowieka(Heinemann1990;Giulianotti2005).
Orientacjaetnometodologiczna.Ztejperspektywypoznawczejkulturafizycznajako
zróżnicowanacałośćrozwijasięnagruncietradycjiorazwspółczesnychdoświadczeńet-
nicznychinarodowych.Jestonazatempojmowanaiodczuwanawielorakoorazposiada
odrębneznaczenieifunkcjewzależnościod„korzeni”,zjakichwyrasta.Jakotakajest
zinternalizowanaiprzeżywanaprzezosobnikówdanejgrupyetnicznejlubnarodowej,
przyczyniającsiędobudowaniapoczuciajejtożsamościiautonomii.Jednakżemiędzy-
kulturowebadaniaporównawczenadwzoramifizycznymiwskazują,żeetniczniedeter-
minowanepodstawowewartościsomatycznemającharakteruniwersalny(Kew1986;
Cheska1988;Bradley2002;Lipoński2004;Nosal2009).
Symbolicznyinterakcjonizm.Reprezentancitegokierunkuteoretyczno-metodologi-
cznegotraktująspołeczeństwojakozbiorowośćzłożonązaktywnychjednostek,reflek-
syjnieitwórczoodnoszącychsiędośrodowiskaspołecznego,wktórymdziałają.Tak
więcdziałaniejestskomplikowanymprocesem,któregoistotaokreślanajestprzezzna-
czenie,jakiezostajemunadaneprzezposzczególnychosobnikówludzkich.Rozszyfro-
waniezaśznaczeniadziałańinnychludzipoleganauchwyceniusensu(interpretacji)tych
działańjakosymboliintencjipodmiotówdziałających.Wprocesiedziałaniaspołecznego
tworzysięsiatkasymbolicznychinterakcji,którychsplotstanowiswoistątkankężycia
społecznego.Kulturafizyczna(aprzedewszystkimsportwidowiskowy)analizowana
ztegopunktuwidzeniajawisięzatemjakosystemznaczeńwspółtworzonychiwzajem-
32
