Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niekomunikowanychorazinterpretowanychprzezosobnikówbiorącychwniejudział
(Tyszka1973;LeonardII,Schmitt1987;Lipiec1994).
Teoriakonfliktu.Wnawiązaniudoklasykówsocjologii,takichjakKarolMarks(1818-
1883),GeorgSimmel,MaxWeberzwolennicytejorientacjiinterpretująspołeczeństwo
niewkategoriachharmonii,ale–wręczprzeciwnie–antynomii,którawynikaze
sprzecznychinteresów,celówidążeńposzczególnychjednostekigrupspołecznych.
Owesprzecznościniesączymśwyjątkowym;pozostająoneregułąstosunkówmiędzy-
ludzkichwsensieindywidualnymizbiorowymijakotakiepełniąrolęgłównegoczynnika
zmianyspołecznej.Obejmująonezatemtakżewszelkiehistoryczneiwspółczesneprze-
jawykulturyfizycznej,awszczególnościsportwyczynowy,któregoistotąjestwłaśnie
egzystencjalnykonflikt(Eitzen1988;Dziubiński2007).
Orientacjaspołeczno-historyczna.Wywodzisięonazzałożeńmaterializmuhistorycz-
negoizakłada,żerzeczywistośćspołecznapozostajecałościąwzajemniepowiązanych
elementów.Niesposóbwięczrozumiećjakiegokolwieksegmentużyciaspołecznego,
wtymkulturyfizycznej,bezodniesieniagodoowejcałości,tworzącejswoistykontekst
społeczny.Społeczeństwopozostającestrumieniemzdarzeńwinnobyćrozpatrywanew
kategoriachdynamicznychihistorycznych:teraźniejszośćwynikazprzeszłościinosinie-
jakowsobiezalążkiprzyszłychformbytowania.Skutecznośćdziałańjednostekzależy
nietylkoodichaktywności,ale–przedewszystkim–odwarunkówstrukturalnychocha-
rakterzeobiektywnym.Wszystkietewłaściwościmająwaloruniwersalny,muszązatem
byćdostrzeżoneiujawnionetakżenagrunciekulturyfizycznejjakowłaśnieprzejawuhi-
storyczniezmiennejispołeczniezdeterminowanej,swoistejrzeczywistościkulturowejro-
zumianejwsensieglobalnym(Wohl1979-1981).
Orientacjapozytywistyczna.Współcześniewystępujeonawpostacitzw.trzeciegopo-
zytywizmuizmierzadouzasadnieniamożliwościbudowaniasocjologiinawzórnauk
przyrodniczych.Społeczeństwokształtujesiętujakowyrazewolucjigatunkuhomo,które
należyrozpatrywaćprzedewszystkimwzwiązkuześrodowiskiemprzyrodniczym.Wna-
ucezwolennicytegostanowiskapreferująopisfaktów,aichanalizadokonywanajest
główniewkategoriachilościowych.Konsekwentniewięcteoriatazastosowanadointere-
sującejnasrzeczywistościpodkreślaprzedewszystkimniezbędnośćopisuipomiarufak-
tówzdziedzinyaktywnościfizycznejczłowiekaorazkorelacjimiędzynimiatzw.zmien-
nyminiezależnymi(Edwards1973).
Omówionewyżejsyntetycznieorientacjeteoretyczneprzejawiającesięnagruncieso-
cjologiikulturyfizycznejmającharakterkonstrukcjimodelowych.Wrzeczywistościbowiem
niewystępująwtakskrajnieczystejpostaciiniezawszesąexplicitewyartykułowane.Bar-
dzoczęstozarysowanezostajązaledwieśladowo.Zdarzająsięteżnawiązanialansowanych
dziśwsocjologiiorientacjiteoretycznychpoststrukturalizmuipostmodernizmu(Blackshaw
2002).
4.Poznawczeipraktycznefunkcjesocjologiikulturyfizycznej
Podjętepróbycałościowegospojrzenianadorobekświatowejsocjologiikulturyfizycz-
nej(Krawczyk1980;Luschen,Sage1981;Luschen1981;Kosiewicz2007)stanowiądosta-
tecznąpodstawędlasformułowaniakilkutezodnoszącychsiędośledzonychzpunktuwi-
dzeniapodejmowanejaktualnieproblematykiosiągnięćwtejdziedzinienauki.Uświadamiają
33
