Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
gwałtowną,szerokorozpowszechnionąreakcjęiprowadzącmiędzyinnymido
niemalnatychmiastowejinicjatywylegislacyjnej,ukoronowanejpierwszymwa-
riantemustawyPureFoodandDrugAct.Taskądinądpouczającahistorianie
byłabyjednakwpełnizrozumiała,gdybyśmyniezacytowalisłynnychsłówsa-
megoSinclaira,którywformieautokomentarzapowiedziałpóźniej,żecelował
wludzkieserca,auderzyłwżołądki.Kontynuującjegometaforę,dodajmy,że
byłotouderzeniecelne,mocneiskuteczne.
Uwagite,awrazznimidługiszeregmożliwychinnych,prowadządorównie
prostego,cozasługującegonapodkreśleniewniosku:zagadnieniaproblemów
społecznychinterdyscyplinarne;nieintelektualnąwłasnościąsocjolo-
gii,wykraczająpozagranicekonwencjonalnierozumianejnauki,skłaniajądo
1.2.PROBLEMYSPOŁECZNESOCJOLOGIAPROBLEMÓWSPOŁECZNYCH
myśleniazpunktuwidzeniareligijnego,artystycznego,dziennikarskiegoetc.
Postrzeganieokreślonychzjawisk,wyrażanieniepokoju,którybudzą,wzywa-
niedośrodkówzaradczychiwskazywanieich-tonaturalniepowszechnyspo-
sóbzaangażowania,zarównowróżnychdyscyplinachnauki,jakipozanią.
Zarazemjednak,niepopełnimyzapewnenadużyciainieprzekroczymygranic
arogancji,powtarzajączawielomainnymi,żesocjologiaoferujewtejmierze
szczególniewyraźneiużyteczneramyodniesienia.Dajetakiemożliwościde-
fniowania,konceptualno-teoretycznegorozwijania,empirycznegobadania,
konfrontowaniazpraktyką,wnastępstwiektórychprzypadkiproblemowych
zdarzeńiprocesówzamieniająsięniejakowogólniejszyobraz,atowarzyszą-
cytemukomentarznabierauniwersalnegocharakteru.Pozwalatozrozumieć,
czyidlaczegoposzczególneokolicznościludzkiegożyciastająsięproblemami
społecznymi,jakajestichistotaimiejscewcałokształcieżyciaspołecznego,
coidlaczegonastępniesiędzieje.
Przypomnijmyprzyokazji,żeJ.Szczepańskiwswejhistoriiklasycznych
podejśćsocjologicznychwypowiedziałpogląd,pewnezasadniczeprzedsię-
wzięcia,któredziśmożemyzprzekonaniemscharakteryzowaćjakozorientowa-
nenaproblemyspołeczne,ległyupodstawsocjologiijakotakiej(Szczepański
1967:84-98).Takiereformatorskonacechowaneposzukiwaniaorazstarania,
jakbadaniaJ.Howardadotyczącefatalnegowyposażeniaifunkcjonowania
więzieńczyJ.Kayanatematdotkliwychmaterialnychiduchowychwarunków
życiarobotnikówzatrudnionychprzyprodukcjitkaninbawełnianych,przynosiły
wpierwszejkolejnościpotrzebneiużyteczne(takżezpunktuwidzeniapolityki
państwowej)informacje,alerównieżwpływałynastanopiniipublicznejikie-
runkijejuwrażliwienia.WiekXIXwsocjologiitonaturalnienadewszystkoczas
wielkichsystemówteoretycznych,alerównieżtego,cozaczynabyćnazywane
stosunkamiprzemysłowymi,kwestiąrobotniczą,miejską,późniejdziecięcą,
kobiecąitd.;tego,comożemynazwaćnarodzinamiirozwojem„drugiej”so-
cjologii.Byłomiędzynimiwięcejzwiązków,niżdzisiajjesteśmyskłonnipamię-
tać.Dajmyzatemkolejnyprzypis:utrwaloneorazwielowątkowepowiązania
międzyprocesemindustrializacjiirozwojemsocjologicznegopozytywizmu,
zoczywistymodwołaniemdoC.H.deSaint-SimonaiA.Comte’a(Swingewood
1991:29-58).Wreszcie,wzakończeniutegoakapitu,potraktujmywręczjako
nakazpotrzebęodwołaniasiędoÉ.Durkheima,zjegofundamentalnąanalizą
tego,coobiektywnie,aczświadomościowo,społeczne-zjednejstrony-oraz
23