Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zbieraniezciszy.Oantologiipoezjiżydowskiej
17
kulturalnychjakości.Literaturażydowskaspełniłatym
sposobemswójtriumfalnypochódniezgórynadół,
zwyżynspołeczeństwadojegonizin,jaktozwykle
dziejesięwinnychliteraturach,leczzdołudogóry,od
najuboższychiunieszczęśliwionychklasżydowskiego
społeczeństwadojegowyższychsfer,odflkucharekisłu-
żących”
,odmaterialniebiednychiubogichduchemdo
inteligencjiiarystokracjiducha10.
flKolebkąwspółczesnejpoezjiżydowskiejbyłaPolska”–
notowałzkoleiArnoldSłucki11,określając–zainnymihisto-
rykamiliteratury–początekświadomejtwórczościżydow-
skiejnaprzełomwiekówXVIIIiXIX.Wcześniejszeformy
poetyckiemiałycharakterludowy,wdużejmierzeoralny.
OdwiekuXIXpoeciżydowscypisaliswojeutworywjidysz
iwjęzykukrajuosiedlenia,toznaczywPolsce–równieżpo
polsku,aponieważwtedyPolskijakoorganizmupaństwo-
wegoniebyło,jakożewłączonazostaławimperiarosyjskie,
pruskieiaustriackie–wierszetepowstawaływróżnych
etnolektachtychimperiów.Czywtensposóbtraciłyswoją
organicznążydowskość,czyteżjąwzbogacałyonowepier-
wiastkiintelektualneispołeczne?SalomonŁastikwważnej
książceoOświeceniużydowskimzauważył:
[ś]Oświecenieżydowskiewkażdymkrajubyłoprze-
dewszystkimwyjściempozaobrębwłasnegonarodu
ioddaniemwszystkichsiłtwórczychkrajowi,wktórym
Żydzamieszkiwał.[ś]tendencjadowyjścianazewnątrz,
doniezamykaniasięwramachwłasnejspołecznościto
cechynajbardziejcharakterystycznedlaOświeceniaży-
dowskiego12.
10Ibidem.
11A.Słucki:Słowowstępneś,s.7.
12S.Łastik:ZdziejówOświeceniażydowskiego.Ludzieifakty.Warsza-
wa1961,s.63.Podkr.–M.K.
