Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Spółdzielczość—kursnieobrany?
XXXIII
konsumentów,niezaśzyskomposiadaczyśrodkówprodukcji.Zazna-
czajednak,żeprodukcjaspółdzielczaprzeznaczonajestdowymiany
rynkowej.Widzimyzatem,żeautornieutożsamiawymianyrynkowej
zkapitalizmemiuważa,żespółdzielczośćtakżepowinnakorzystać
zmechanizmówrynkowych,choćograniczanychprzezpozaekono-
micznewartościicelegospodarowania.Jesttokonceptpojawiający
siętakżewewspółczesnychkrytykachkapitalizmu,jakchoćbytych
wyrażanychprzezErikaOlinaWrighta64.
TekstSzukiewiczaczytanyzdzisiejszejperspektywystanowicie-
kawywglądwstanświadomościpraktykówspółdzielczościzpocząt-
kówXXwieku.Niewątpliwiepodjętaprzezautorapróbauchwycenia
charakterystykispółdzielczościzdradzajegozaangażowanieaksjolo-
giczne.Coważne,ówkrytycznywymiardoktrynyiruchuspółdziel-
czego,wyrażającysięwambicjiprzekształcaniazastanychformświa-
domościistrukturwładzy,obecnyjestrównieżuinnychautorówpism
zniniejszegozbioru.
Krytycznycharaktermatakżenastępnyzprezentowanychtek-
stów,zroku1921,autorstwaZofiiDaszyńskiej-Golińskiej.Autorkaroz-
ważawnimzagadnienierolirozmaitychformspółdzielczościwbudo-
wienowegosystemuspołeczno-gospodarczego.Miałbyonbyćzorga-
nizowanylepiejisprawiedliwiejniżwspółczesnykapitalizm,wpierw-
szejzaśkolejnościmiałbyskończyćznędząpracownikównajemnych
idominacjąposiadaczyznacznychmajątków.Charakterystycznedla
tegotekstujestjegozacięciepopularyzatorskie.Daszyńska-Golińska
opisuje,czymjestkooperatyzm,najakieproblemystanowireceptę
iwjakisposóbmożefunkcjonować.Ponadtojejtekstjestboga-
tymźródłemprzykładówicharakterystykspółdzielniwkilkukrajach
europejskich,wtymPolski,której,cowpełnizrozumiałe,autorka
poświęcanajwięcejmiejsca.Obokstatystykiopisukooperatywwwy-
branychregionachkrajuodnajdziemytamtakżeentuzjastycznyopis
rozmaitychformspółdzielczych:rolniczych,wytwórczychimieszka-
niowych.Ciekawostkęmogąstanowićpostulowane„miasta-ogrody”,
którenawiązywałydowizjiurbanistycznychznanychchoćbyzAnglii,
takichjaknaprzykładLetchworthGardenCity.Zzałożeniamiałybyć
64ErikOlinWright,EnvisioningRealUtopias,Verso,London-NewYork2010,s.76.
