Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
PRZEMIANyIOSTAWIWARTOŚCI
(MirosławaMarody)
Gdynaprogutransformacjisystemowejzastanawianosięnadtym,ilecza-
suzajmieprocesprzekształcaniaPolskiwkrajliberalno-demokratyczny,
wdyskursiepublicznymmożnabyłowyróżnićzwolennikówdwuprzeciw-
stawnychstanowisk.Wmyślpierwszego,reprezentowanegoprzezoptymi-
stów,kluczoweznaczeniemiałyreformyinstytucjonalne,ustanawiające
noweregułydziałańdlajednostekiaktorówzbiorowych,tezaśmożnabyło
przeprowadzićwrelatywniekrótkimczasie.Wmyśldrugiego,bardziej
pesymistycznegostanowiska,dlapowodzeniatransformacjiniezbędnebyło
przekształceniepostawiwartościukierunkowującychdziałaniapolskiego
społeczeństwa,atozająćmożenaweti10lat.
Dlaoptymistówzatemwprowadzenienowychregułinstytucjonalnych
miałobyćwystarczającymimpulsemdozmianyzachowańPolaków,któ-
rzywyzwolenizgorsetutotalitarnychinstytucjioddadząsiędziałalności
rynkowejiobywatelskiej,takiej,jakąznamyzespołeczeństwzachodnich.
Założenietopodbudowywanebyłowynikamibadańsocjologicznychpoka-
zującymidowodnie,żePolacyuważająkapitalizmzasystemmającyzdecy-
dowanąprzewagęnadgospodarkąsocjalistyczną,orazanalizamiwykazu-
jącymiistnieniewPolscespołeczeństwaobywatelskiegoukształtowanego
wtokuwalkizkomunizmem.Irzeczywiście,doświadczeniazpierwszych
miesięcytransformacyjnejprzebudowywydawałysiępotwierdzaćtoza-
łożenie.ReformaBalcerowicza-wbrewobawomsamychreformatorów-
zostałaprzyjętanadwyrazspokojnie,wynikipierwszychdemokratycznych
wyborówdoSejmuiwyborówprezydenckich-mimoniezbytwysokiej
frekwencji-wzdecydowanysposóbprzekreślałymożliwościpowrotudo
władzyelitpostkomunistycznych.nMiodowyokrestransformacji”-jakto
sięzwykłopóźniejokreślać-mógłjedynieutwierdzaćwprzekonaniu,że
odpowiedniozaprojektowaneinstytucjesąjedynym,aprzynajmniejpod-
stawowymczynnikiemkształtującymludzkiedziałania.
Tymwiększymszokiembyłoodkrycie,stopniowotorującesobiedro-
gęwświadomościelitpolitycznychiintelektualnych,żewinstytucjete
15
