Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wicieleinnychdyscyplin,antropologowiezdająsobiesprawęztego,że
ludziewszędzieposzukująznaczeńprzeszłości,żepamięćoprzeszłości
budujeipodtrzymujeznaczeniaorazżeprzeszłośćobjaśniateraźniej-
szośćiprowadzidoprzyszłości(Berliner2005).Prawiekażdanowa
pracaantropologicznaporuszatękwestię,anauniwersytetachorgani-
zowanesąkursyiseminariapoświęconetejproblematyce.Ponieważtak
wieluuczonychróżnychdyscyplinzajmujesiętymzagadnieniem,tosiłą
rzeczynamnożyłosięwielenowychterminówipojęć,którezaciemniają
dyskusjenadpamięciąkolektywną.Pamięćzbiorowaniejestjednoli-
ciepojmowanaidefiniowana.Spotykamysięwliteraturzezpamięcią:
zbiorową,społeczną,kulturową,historyczną,lokalną,oficjalnąitp.(por.
Szacka2006:18-23),niewspominającjużozabiegachzmierzających
dozastąpieniapamięcipamiętaniem,korzeniami,dziedzictwem,mitem
itd.Berliner,którykrytyczniespojrzałnaproblemyterminologiczne
związanezzagadnieniamipamięci,zwracauwagęnaniebezpieczeństwo
takiegorozmyciapojęciapamięci,żewkrótceutracionoswojąwartość
wwyjaśnianiubadanychzjawisk.Cowięcej,pojęcietosplątanozinnymi
pojęciami,równieważnymicowieloznacznymi,jaktożsamośćczykul-
tura,coznacznieutrudniaposługiwaniesięnimwnaukachspołecznych
(Berliner2005;Boyarin1994).
KervinLeeKlein,jedenzwiodącychbadaczynatympolu,poszuku-
jącśladówpamięcizbiorowejwliteraturzenaukspołecznychzauważył
dziwnekolejelosupojęciapamięci.NapoczątkuXXwiekudefinicjetego
pojęcianiewieleodbiegałyodpotocznychwyjaśnień,gdziepamięćpoj-
mowanabyłajakoświadomeprzywracaniepewnychaspektówprzeszło-
ści.Zczasempamięćzaczęłapojawiaćsięwliteraturzewzestawieniach
zinnymikategoriamipojęciowymi,jak:uczeniesię,zapamiętywanie,
zapominanie,anawetprzezniezastępowana.Wrezultaciestawałasię
pojęciemmarginalizowanym,ajużwroku1964wmeDictionaryofthe
SocialSciencesautorzyprzewidywalijegocałkowitezaniknięcie.Kilkalat
później,wsiedmiotomowejencyklopediinaukspołecznychrzeczywiście
npamięć”jużsięniepojawiła.DopierodwadzieścialatpóźniejwOxford
EnglishDictionarypojęcietopowróciłoirozpocząłsięboomnapamięć
(Klein2000).RównieżwPolscebadaczespostrzeglizmieniającąsię
modęnaproblematykępamięcizbiorowej.MariaHirszowicziElżbieta
Neyman,przyglądającsięhistoriitegopojęciawnaukachspołecznych,
30
