Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Społecznewyobrażeniademokracji
19
zarównopolitykę,jakiuczestnictwopolityczne.Powinnoonodotyczyćjaknajwiększej
liczbyobywateli(nietylkoelit),którzyjaknajczęściejpowinnisięangażowaćwróżne
formyaktywnościspołecznejwewszystkichsferachżyciapublicznego.Postulatten
wynikazzałożenia,żeszerokieuczestnictwospołecznesprzyjanarastaniupoczucia
wpływunapolitykę,pobudzatroskęodobrowspólneipomagakształtowaćświado-
mychobywateli,którzyinteresująsięprocesemrządzenia19.
Całościoweomówieniechoćbypodstawowychkoncepcjizawierającychsięwteorii
demokracjiwykraczapozaprzedmiotrozważańniniejszejpracy
20
.Napotrzebyopraco-
waniaprzyjmujesięwybranemodeledemokracji,któremogąstanowićteoretycznetło
dlaanalizymediatyzacjiorganizacjispołecznychiichudziałuwprocesachpodejmo-
waniadecyzjipolitycznychwpolskiejrzeczywistości.Jednymznichjestdobrzeopisany
wliteraturzepolitologicznejmodeldemokracjiwujęciuRobertaDahla.Rozwijaon
definicjędemokracji,skupiającsięprzedewszystkimnawarunkachinstytucjonalnych,
niezbędnychdozachowaniakonkurencyjnościwyborówiwolnejpartycypacji,wktórej
odróżniapojęciendemokracjiidealnej”
,odnoszącesiędoideałówicelów,odpojęcia
ndemokracjirzeczywistej”
,którastanowitylkoczęściowąichrealizację.Badaczpodkreśla
ichwzajemnepowiązania.Elementarną,niezbędnązasadądemokracji,wedługDahla,
jestto,żewszyscyczłonkowiemająbyćwniejpotraktowani,jakbybylirówniewykwa-
lifkowanidouczestnictwawprocesiepodejmowaniadecyzji
21
.Opisywanaprzezniego
idearównościpolitycznejwyznaczapięćkryteriów,któreuwzględniajątakżespołeczny
wymiardemokracji.Pierwszeznichtorzeczywisteuczestnictwo,czylimożliwośćrów-
negoprzedstawieniaswoichpoglądównadanytematinnymczłonkom,przedpodjęciem
jakiejkolwiekdecyzjiwjakiejśsprawie.Drugimjestrówneprawogłosu,oznaczające,że
każdyczłonekmusimiećrównąirzeczywistąmożliwośćgłosowaniaiwszystkiegłosy
musząbyćtaksamotraktowane.Trzeciekryteriumrównościpolitycznej,wyróżnione
przezDahla,odnosisiędowolnościsłowa,dostępudoinformacjiisferypublicznej.
Oświeconerozumienietomożliwośćrównegoirzeczywistegoinformowaniakażdego
członkaoróżnychwariantach,decyzjachiichprawdopodobnychkonsekwencjach.
Czwartekryteriumdotyczyobszarupodejmowaniadecyzji.Demokracjaidealnazakłada
nadzór[członków]nadpodejmowanymizadaniami,czylimożliwośćdecydowania,
wjakiejformieijakiezadaniabędąpodejmowane.Piątekryteriumtoinkluzjadorosłych,
któraoznacza,żewszyscylubprawiewszyscystalemieszkającynadanymtereniemuszą
dysponowaćpełnymiprawamiobywatelskimi,jakiewynikajązczterechpierwszych
kryteriów
22
.Ponieważżadnakonkretnademokracjaniejestwstaniespełnićwyżej
wyróżnionychkryteriówrównocześnie,Dahltraktujejejakowyznacznikimodelu,który
stanowipodstawęanalizybadaniarzeczywistościpolitycznejispołecznej.
Trzonkrytycznej,opisowejanalizyfunkcjonowaniademokracjiiocenyjejwkładu
wrozwójwspółczesnychspołeczeństwwyrastazbadańnaddystrybucjąwładzy
19Ibidem,s.143-148.
20
Pracaodwołujesiędowybranychkoncepcjidemokracji,któremiaływpływnarozwójmyślenia
odemokracjiwwymiarzespołecznym.Wyczerpującyprzeglądteoriidemokracjizawierająopracowania:
G.Sartori,Teoriademokracji;D.Held,Modeledemokracji.
21R.Dahl,Odemokracji,przekł.M.Król,SpołecznyInstytutWydawniczyZnak,Kraków2000,s.38.
22Ibidem,s.39.