Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Społeczeństwoobywatelskieisferapubliczna…
wdemokracjachzachodnich.Tentypanalizy,reprezentowany,obokRobertaDahla,
takżeprzezDavidaTrumana,wychodzizzałożeńoniehierarchicznymcharakterzewła-
dzyijednocześnieoniemożnościrównomiernegorozłożeniakontrolinaddecyzjami
politycznymimiędzywszystkieorganizacjeiinstytucjereprezentująceróżneinteresy
igrupyspołeczne.Zwolennicynempirycznejteoriidemokracji”pojmująjakopróbę
opisuiinterpretacjirzeczywistościpolitykidemokratycznejuwzględniającąanalizę
warunkówjejotoczeniaiodwoływaniesiędoideałówiwartościwyznaczonychprzez
teorienormatywne23.
Systemydemokratyczneniestanowiązbioruhomogenicznegoirealizująróżne
modeledemokracji,którewuproszczeniudzielisięnatrzypodstawowekategorie:
1)demokracjębezpośredniączypartycypacyjną(systempodejmowaniadecyzji,który
bezpośrednioangażujeobywateli),2)demokracjęliberalnączyreprezentacyjną(system
rządówsprawowanychprzezwybranychprzedstawicieli,którzypodejmująsięreprezento-
waniainteresówi/lubpoglądówobywateliwgranicachnrządówprawa”)i3)demokrację
uczestniczącączydeliberatywną(współrządzenieoznaczającezjednejstronysystemrzą-
dów,którypoprzezorganizacjęzinstytucjonalizowanychdebatangażujeizwiększaudział
obywateliwprocesachpodejmowaniadecyzjipolitycznych,azdrugiejsamoorganizację
obywateli,którzyorganizująsięwceludyskutowaniaproblemówspołecznych,szukania
iopiniowaniarozwiązańorazwłączaniasięwpolityczneprocesydecyzyjne)24.
1.1.1.Politycznyispołecznywymiardemokracji
Charakterystycznącechąwspółczesnejdebatyodemokracjijestpodkreślanierówno-
cześniejejpolitycznegoispołecznegowymiaru.GiovanniSartoriwprostrozróżnia
demokracjępolitycznąispołeczną.Demokracjapolityczna,któraistniaładomniejwięcej
końcaminionegostulecia,jestprzezautorautożsamianazrównościąpolitycznąiprawną
obywateli
25
.Niezależnieodpreferowanegowzoruiwyznaczonychcelówelementarna
zasadademokracji,wedługktórejwszyscyczłonkowiemająbyćtraktowani,jakbybyli
równiewykwalifikowanidouczestnictwawprocesiepodejmowaniadecyzji,jestnadal
jejwarunkiemkoniecznym
26
.Demokratycznysystempolitycznypoprzedzaiwarunkuje
wszystkiepozostałerodzajedemokracji.Wtymsensiedemokracjajest,przedewszyst-
kim,pojęciempolitycznym.Ustrójpolitycznyjestbowiembytemnadrzędnym.Jeślinie
jestondemokracją,niewielkieszanse,abybytypodporządkowanemogłyprzetrwać
iprosperowaćjakodemokracje.Dlategowsensiepolitycznymmamydoczynienia
zmakrodemokracją,demokracjąsuwerenną,nadrzędną27.JednocześnieSartoripodkre-
23
Tzw.szkołaanalizypolitycznej,zwananempirycznąteoriądemokracji”lubnpluralizmem”
,szczególną
wagęprzykładadobadańwspółzależnościpomiędzykonkurencjąwyborcząadziałalnościązorganizowa-
nychgrupinteresów.Zob.D.Held,Modeledemokracji,s.203-237.
24
K.Frieske,Fatamorganadeliberacji[w:]J.Sroka(red.),Wybraneinstytucjedemokracjipartycypacyjnej
wpolskimsystemiepolitycznym,IPiSS,Warszawa2008,s.191;D.Held,Modeledemokracji,s.161inast.
25G.Sartori,Teoriademokracji,s.23.
26R.Dahl,Demokracjaijejkrytycy,przekł.S.Amsterdamski,SpołecznyInstytutWydawniczyZnak,
Fundacjaim.StefanaBatorego,Kraków-Warszawa1995,s.13;R.Dahl,Odemokracji,s.38.
27G.Sartori,Teoriademokracji,s.22.