Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kulturaitożsamość
|
37
jestfragmentzdawnegozapisu:WJaktylkosejmchciałuchwalić
pospoliteruszenie,monarchowiepodejrzewali,żewnimjestŻyd
zagrzebany,czyliżeszlachtachcecośwytargowaćnakoronie”89.
Dotychjużdośćjednoznacznychokreśleńdochodzijeszczecałe
spektrumznaczeń.WŻydy”tosłowo,któreoznaczasklepyżydow-
skie,aletakżetandetęwdzielnicyżydowskiej.Żartobliwiemówi
sięoŻydziejakoczłowiekujeszczeniechrzczonym,aletotakże
kleks–plamanapapierze.MówisięWzrobić,usadzićżyda”.Żydy
toteżczarneplamynaścianiepobieleniu.Żydowskamusztrato
pospolicietarciepalcówościanę,ażydowskiświadektoznaczy
świadekfałszywy,sprzedajny.Ż
ydowskaszablawprzysłowiuto
pieniądz:WZałatwiłzajściepolubownie,zapomocągęsiej,anawet
żydowskiejszabli”
90
.Ż
ydowskapolitykatopolitykapodstępna,sza-
chrajska.Wkońcużydówkąokreślasięteżwrzód,krostę,torów-
nieżnazwakrowy91.
Napodstawiewymienionychznaczeńmożnabyłostwierdzić,że
Żydzitowgruncierzeczyoszuści,ludziepozbawienihonoru,nie-
nadającysiędowojska(żołnierzwkulturzepolskiejwywołujepo-
zytywnekonotacje),którychjedynąsiłąbyłpieniądz.Jednak,mimo
żeobracająpieniędzmi,jawiąsięjakozwyklitandeciarze,plamią
to,cobiałe,czyste92.Mogąbyćwrzodemnazdrowymorganizmie
narodowym.Takiewnioskimożnawysnuwaćwkontekściepola
leksykalnegosłowaWŻyd”,wtradycjirozumieniasłowaWŻyd”za-
pisanejwsłowniku.Wtakiejteżtradycjinależyrozpatrywaćbu-
dowaniekulturypolsko-żydowskiej,rozwójsyjonizmunaziemiach
polskichczygłoszenienarodowych–żydowskich–postulatów
wkulturzeisztuce.Jednocześnie,cotrzebabardzomocnopodkreś-
lić,naziemiachpolskichistniałyrozległemożliwościrozwoju
kulturyżydowskiej,akulturapolsko-żydowskamiałaswojetrybu-
ny,naktórychprzedstawiałaideeipoglądyważnedlatejspołecz-
ności.Byłyonescenami,naktórychwprzestrzenipolemosŻydzi
polscyrozpoznawali,coznaczybyćsobą.Czybyćsobą
usiebie,tojużinnezagadnienie,którestanowiłowówczasważ-
nyelementsporutakżewsamymśrodowiskużydowskim.
EugeniaProkop-Janiec,piszącoliteraturzepolsko-żydowskiej,
wskazuje,żewmiędzywojniutekstyzaliczanedotejkategoriiokreś-
lanesąprzezdwawarunki:
