Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
OdukazaniasięnapolskimrynkuwydawniczymksiążkiJózefaPietera(1904–1989)
Spórozwiązekduszyzciałemmijaosiemdziesiątsześćlat.Dziełotrzydziestodwuletnie-
gowówczasautoraujrzałoświatłodziennenajpierwwroku1936,apotemw1939,
wrenomowanejoflcyniewydawniczejUKsiążka”polskiegoksięgarzaiwydawcyAleksand-
raMazzurato(1903–1968)weLwowie.WkrótcepowojnieautorowiSporuozwiązek
duszyzciałembardzozależałonajaknajszybszymponownymwydaniuksiążkiprzed
zbliżającymisiędestrukcyjnyminastępstwaminarastającejfaliwszechogarniającej
peerelowskiejcenzury.Szczęśliwietrzeciaedycjaksiążkiwyszładrukiemwroku1948
wWydawnictwieUPolonia”wCieszynie1,bojużrokpóźniej,jakwspominajejautor:
U[ł]załamałysięszansezarobkowaniapiórem.Umowywydawniczezautoramizry-
wano.Przerywanonagledrukksiążek,nawetbliskichukończenia(np.jeśliomnie
chodzi:[ł]Paradoksówproblemupsychofizycznegoikilkumniejszychrzeczy)”2.
WpoczątkachdwudziestowiecznejpolskiejpsychologiiksiążkaJózefaPieteranie
byłanowościąwśródpracrodzimychautorówzainteresowanychproblememnauko-
wymstosunkumiędzydusząaciałem.Jużbowiemwroku1903EdwardAbramowski
(1868–1918)opublikowałksiążkęDuszaiciało,apięćlatpóźniejwydanoMózgidusza
JanaWładysławaDawida(1859–1914).Podobniebrzmiącetytułymiałydwieksiąż-
ki,którewyszłyspodpióraAlbertaDryjskiego(1889–1956):najpierwDuszaiciało
wroku1922,asześćlatpóźniejMózgidusza.
Czymnatletychpolskichopracowań–odnoszącychsiędosięgającegoczasów
odległychpytaniaozwiązekduszyzciałem,świadomościzmózgiem,psychicznej
stronybytuzestronąflzyczną,jaznie-ja–wyróżniasiędziełoJózefaPietera?Przede
wszystkimujmujeonotenzwiązekzpunktuwidzeniazagadnieniapsychoflzycznego
jakoproblemufllozoflcznegowkontekścieodwiecznegosporu,Ujakinamprzekazały
pokoleniaminioneijaki–wedlewszelkiegoprawdopodobieństwa–myzkoleiprze-
każemypokoleniomnastępnym”.Otym,jakontenzwiązekrozumiał,takpisał
wswojejmonumentalnej,liczącejponadtysiącczterystastronautobiograflcznejtry-
logiiocharakterzepamiętnikarsko-obrachunkowym,wydanejstaraniemEwyPieter-
-Kani,córkiJózefaPietera,ijegosynaJackawroku2004:URóżneproblemymiałem
wciągupółwiekunamoimwarsztacienaukowym,aleznacznaichczęśćznajdowa-
łasię–wmniejszymlubwiększymstopniu–wkręguidei»hiperfunkcyjnegocharak-
terumyśleniafllozoflcznego«iwnioskówzniejwypływających”3.
Opracowanietejteoriipsychologicznejhiperfunkcyjnegocharakteruzagadnień
iprzekonańfllozoflcznychwzięłoswójpoczątekwdostrzeżonychprzezPieteraniektó-
rychpułapekikłopotówlogicznychproblemupsychoflzycznego.Ichanalizadoprowadzi-
łagodowniosku,żeniejesttoproblemnaukowy,leczczystointelektualny,umysłowy.
1DziękujęJackowiPieterowizapodzieleniesięwiedząokolejachlosuksiążkijegoOjca.
2J.Pieter,Czasyiludzie,t.III,Katowice2004,s.120.
3Tamże,s.s.498.
9
