Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
dzająróżnemetodyanalizyiproblematyzacjimateriałuzzachowaniem
jednejpostawybadawczej,jakązapewniahermeneutyka,któraukształto-
wałamojąrefleksjęprzekładoznawcząwciąguostatnichkilkulat.
Sytuacjaoryginalnegodziełaliterackiego,opisanaprzezMichaiła
Bachtina,ulegazwielokrotnieniuwprzekładzieouczestnikówkomunika-
cji:otłumaczajakoDdrugiegoautora”5,onowąsytuację(czasoprzestrzeń)
iodbiorcętekstudrugiego.Mogąonifunkcjonowaćwpodobnej,jednak
niewtakiejsamej,czasoprzestrzenicoautoriodbiorcaprymarny.Ichcza-
soprzestrzeniesięróżnią,np.tłumaczaiczytelnikaprzekładuodautora
iczytelnikaoryginału,zewzględunaodległośćczasowąiprzestrzennąlub
tylko—naodległośćprzestrzenną(przyjednoczesnościróżnicwewnętrz-
nychmiędzyczasoprzestrzeniami,np.autora,jegoczytelnika,tłuma-
czaitekstuprzekładu)wzależnościodczasuimiejscaodbioru.Różnice
inapięciapowstajątakżenaskutekspotkaniasięwprzekładzie(wytwo-
rze)czasoprzestrzenioryginałuiprzekładu(np.HamletSzekspirawtłu-
maczeniuBarańczaka)orazwewnętrznejczasoprzestrzenidenotowanej
przezoryginałzczasoprzestrzeniąprzekładu.
Czasoprzestrzeńokreślaistnienieprzekładujakodzieławruchu,co
interesujemnieodwielulat.Wniniejszejksiążcezostaływykorzystane
(nieznaczniezmienione)mojewcześniejszerozprawy,począwszyod
1998r.,którewwynikuwłączeniaichwprezentowanyporządekpro-
blemowystanowiąnowąpropozycjęwidzeniaprzekładuwperspektywie
ideichronotopuifilozofiispotkaniazpunktuwidzeniazapotrzebowania
naprzekład(rozdziałpierwszy),sposobujegofunkcjonowania(rozdział
drugi)orazprzestrzenispotkania(rozdziałtrzeci).Nieoznaczatojed-
nakprzyjęciaprzezemnieBachtinowskiejmetodybadawczej(stanowiącej
raczejinspirację),gdyżpodporządkowaniebadańnadprzekłademjed-
nejmetodologiinietylkoprzeczy„duchowiczasu”,leczgrozireduk-
cjonizmeminterpretacyjnym,negującymjegoopalizującąbytowość.Sta-
nowinatomiastwyrazpotrzebywieloaspektowychstudiównadprzekła-
dem,posuniętychtakdaleko,bywiedzaliteraturoznawcy,językoznawcy
ikulturoznawcynietylkobyładostępnaspecjalistomwymienionych
dziedzin,leczbypozwoliłaprzekładoznawcyiużytkownikomprzekładu
dostrzecpodstawowąwartośćdziałaniatłumaczyliteratury—wzboga-
caniewłasnejkulturyprzezdialogzkulturąobcą,rozumianejakodyna-
mikawymiany,pozwalającanasamopoznanie.Przekładmabowiemcha-
raktertranswersalny,czyliprzejściowy,polegającynawzajemnymodda-
waniuibraniubezuzależnienia.Pokazującobcąperspektywę,trafiana
odmiennączasoprzestrzeńzjejpamięcią(przeszłość)iteraźniejszością.
5Por.A.Legeżyńska:Tłumaczijegokompetencjeautorskie.Wyd.2.Warszawa,
PWN,1999.
