Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
SpotkaniazLalką
zapomnianegodziśpisarzapozytywistycznegoLeoBelmonta
Wwiekunerwowym(Mojaspowiedź).Nerwowośćstawałasięjed-
nymzważnychtematówschyłkuwiekuXIX25.Pruswktórymś
zeswoichfelietonówtygodniowychzauważył,żefiwszyscycho-
rujemynanerwy”26.WłączenieneurozwLalcedorepertuaru
zjawiskpsychicznychwspółczesnościświadczyłobytedynietyle
opionierstwiePrusa,ileojegoudzialewaktualnymnurcie
obserwacjiistotnegozjawiska.Odkrywczenatomiastinowator-
skie–cozrozumianoidocenionodopierowostatnichdziesięcio-
leciach27–okazałosięprzedstawianierelatywności(względności)
granicymiędzynormalnościąachorobamipsychicznymiiuka-
zywanieichprzyczynspołeczno-kulturowych.Wokulskizaś,
wktóregofiposagu”psychicznymznalazłysięiskładnikifineuro-
tycznejosobowościnaszychczasów”(tosłowatytułuznanej
pracyKarenHorneyz1937roku,przetłumaczonejnajęzyk
polskiprzezHelenęGrzegołowskąiwydanejprzezPWNw1976
roku),jestistotnieindywidualnościąnamiaręwielkichkreacji
wliteraturzeeuropejskiej.
NiestałsięPrusobiektemszczególnychzainteresowańba-
daczyreprezentującychkrytykępsychoanalityczną,jednakże
nazwiskoFreuda(którezresztąniepojawiłosięwpismach
Prusa)bywałoprzezkomentatorówiinterpretatorówjegopi-
sarstwaprzywoływane.Jużw1933rokuKlaraTureypisała,
żefiPrusprzezsubtelnąanalizępsychologiczną,opartąprzede
wszystkimnadoświadczeniuwewnętrznymorazniezwykłej
intuicjirealizujewswychpowieściachzupełnienieświadomie
zagadnieniadzisiejszejpsychopatologii:psychoanalizyFreuda,
psychologiiindywidualnejAdlera,aprzedewszystkimteorii
falowańpsychicznychKretschmera.Iprzeztozbliżasiędo
współczesnejpowieści,starającejsięjużjednakświadomie
urzeczywistnićwsztucenaukowewynikipsychopatologiidzi-
siejszej.[…]Doszczytówprawdziwegoartyzmuwznosisię
halucynacyjnametodapsychologicznaPrusawprzedstawieniu
przeżyćpsychicznychWokulskiegobezpośrednioprzedusiło-
