Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Powieśćzkrainyarcydzieł
33
waniemsamobójstwapozerwaniuzIzabelą.[…]Bardzoczęsto
powtarzasięuPrusamotywsnu,któregorolęrozumiałwspo-
sóbpodobnyjakdziśZygmuntFreud”28.Jestbardzomożliwe,
żewątkibeletrystykiPrusaprzystającedofreudyzmulubin-
nychszkółpsychoanalizybędąsiępojawiaływpracachdzisiej-
szychbadaczyzmłodszegopokolenia29.
Doważnychskładnikówfiposagu”głównychpostaciLalki–
wtymzwłaszczaWokulskiego–należyficzucie”problemówegzy-
stencjalnychczłowieczeństwa.Nurtująonetychbohaterów,
którzy–jakRzecki–doznaliwżyciusamotności,szczególnie
jednakosaczająWokulskiegoidoprowadzajągodootarciasię
osamobójczykres.Dramatycznychzderzeńztragizmemist-
nieniadoświadczaonzwłaszczawtedy,kiedysobieuświadamia
zupełnąbezsilnośćwobectajemnicywłasnegoserca,oszalałego
wmiłosnejrozpaczy,igdyniemaldotykalnieowiewagodozna-
nienieosiągalnościszczęścia.Omiłości–wielkimtemacietej
powieści–bohaterowiepozytywnimówiąjęzykiemromantyków.
Jesttouczuciewzniosłeiświęte.Języknaturalistycznego
scjentyzmu,którymdoktorSzumanpróbujezagłuszyćtragedię
własnejmłodościikurowaćfatalnyprzypadekzakochanego
Wokulskiego,niestajesięnaplaniemówieniapodmiotuautor-
skiegoaniprzezmomentalternatywąjęzykaromantycznego.
NiepodlegająwLalcezakwestionowaniusłowaprezesowej
Zasławskiej,która,wspominająctragedięwłasnejmłodości,
mówi:fiBywająwielkiezbrodnienaświecie,alechybanajwięk-
sząjestzabićmiłość”(I,233).Dramaturgiawątkumiłosnego
itragicznyfinałlosuzakochanegoWokulskiego,miotającegosię
międzyradamiprzyjaciółiwłasnychrozczarowańdopanny
Izabelianieposłuszeństwemzakochanegoserca,niepodważa
romantycznejwizjimiłości.Niepodważa,choćzostałyprzeciwko
niemuprzytoczonewszystkieargumentyfizdrowegorozumu”.
Ichoćmożnaby–ślademZofiiNałkowskiej–postawićpytania
oto,dlaczegoPrusjestsolidarnyzbohateremwobwinianiu
pannyŁęckiejzabrakodzewunajegouczucie,ajednocześnie
