Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
azważywszy,żeniemiałinnegoźródładochodów,stawiałwszystkonajednąkartę–przymarnejszansienawygraną.
Podkoniec1928r.partialiczyłabowiemzaledwie108717członków10.
Osobnyproblemstanowiłasytuacjafinansowa.Byłzmuszonyzapożyczaćsię.Jedynyprzedmiotoznacznejwartości
–samochódmarkiMercedes–któryniezwyklelubiłizktóregokorzystałwpracypolitycznej–zwracałuwagęwładz
skarbowych,kwestionującychnatejpodstawieprawidłowośćjegozeznańpodatkowychiwielkośćodliczeń11.
W1929r.honorariaHitlerabyłyjużnatylepokaźne,byuznaćgozaczłowiekazamożnego,żyjącegowygodnie
wwiększymilepszymmieszkaniu.StałsięznanywcałychNiemczechicorazwięcejosóbprzychodziłonajegowiece.
GdyświatowykryzysgospodarczydotknąłNiemcynadobre,wkrajuwzrosłopoparciezarównodlanazistów,jak
ikomunistów,apokilkuturachwyborówdoReichstagu30stycznia1933r.AdolfHitlerobjąłurządkanclerzaRzeszy.
TerazdocierałdoNiemcównietylkozapośrednictwempublikacjiczypoprzezmasowewiece,leczrównież
zapomocąnowegopotężnegomedium:radia.Stałsięuosobieniemkrasomówstwa.Zaczynał,stojącwmilczeniu
ibezruchu,jegopierwszesłowawypowiedzianebas-barytonemto:„
Volksgenossen,Volksgenossinen
”–nazistowski
tytułoznaczającydosłowniemężczyznikobiety:towarzyszynależącychdotegosamegonarodu.Stopniowodochodził
docrescendo,gdywidowniaszalała,wykrzykując„
SiegHeil
!”–zwycięstwoiocalenienazistowskichNiemiec.
ZewszechobecnychportretówHitleraspoglądałczterdziestoletnimężczyznaochłodnymiprzenikliwymspojrzeniu.
Jegowspółpracownicyopisywaligojakoosobowośćhipnotyzującąotoczenie.
Hitlerrozumiałjęzykniemiecki,rozumiałNiemcówdoszpikukości.Wybitnypowojennyniemieckihistorykiznawca
HitleraEberhardJäckeltwierdzi,żeNiemcygouwielbiali,uważalizanietykalnegoizwalnializodpowiedzialności
za„nadużycia”,którychichzdaniemdopuszczonosięzajegoplecamiibezjegowiedzy12.
WyglądHitlerastanowiłucieleśnienieprostoty.Nosiłzwykłymundur,bezniezasłużonychodznaczeń,alezKrzyżem
Żelaznymnapiersi.Oswojejsłużbiewczasiewojnymówił,żebyłprostymżołnierzem.PośmierciHindenburganie
przyjąłjegotytułu,zczasemrezygnującrównieżztytułuKanclerzaRzeszy,pozostającjedyniewodzem–Führerem.
Tymsamymstałsięuosobieniemistotyrzeczyorazintegralności.
Wjegosłowachtrudnoznaleźćironię,finezję,powściągliwość,niedopowiedzenie,ponieważbrakowałoich
wcodziennejniemczyźnie.Hitleroperowałdychotomiami.Grałnaprzeciwieństwach,zwłaszczanabiegunowych
przeciwieństwach.Każdazjegowypowiedzipublicznychmiałanaceluzachowanietegopodziałuna„tak”i„nie”,
eliminacjęwyjątków,zastrzeżeń,kompromisów.
DlaNiemiecpragnąłjedności.Popularnysloganbrzmiał:„
EinVolk,einReich,EinFührer
”–jedennaród,jedna
Rzesza,jedenwódz.Partiabyła„ruchem”,aNiemcymaszerowałypulsującymifalami,„przednami,znami,
zanami”.
PerspektywaHitleraukształtowanawlatachmłodzieńczychwLinzuiWiedniubyłaperspektywąarchitekta.
NieprzypadkowowyniósłonmłodegoprojektantaAlbertaSpeeranastanowiskoplanistyBerlina,apóźniejszefa
przemysłuwojennego.Budynkipublicznecechowałstylmonumentalny,aniemodernistyczny,zpłaskimidachami;
planowanorównieżzabudowęotwartychprzestrzeni–jakwprzypadkuatriumwFührerbauwMonachiumbądź
stadionusportowegowNorymberdze,naktórymodbyłsięzjazdpartiiw1935r.Alearchitekturabyłaczymświęcej
niżkwestiąstrukturyilokalizacji.CałaRzeszamiałazostaćzjednoczonapodwzględemwizualnympoprzezautostrady
(
Reichsautobahnen
),dlaludzizaśprzeznaczonosamochódoaerodynamicznejlinii,kształtemprzypominającyżuka
–Volkswagenpartiinazistowskiej.Ideearchitektoniczneprzeniknęłymyśladministracyjną,sięgającąowieledalejniż
projektybudowlane.Odpowiednikiemplanówarchitektonicznychbyłyschematyorganizacyjnenowychstruktur
biurokratycznych.Powstawałynoweurzędypartyjne,formacjeSSipolicji,noweministerstwainowefunkcje,
anaszczycie–górującynadstarymiinowymiośrodkamiwładzy–stałAdolfHitler,naczelnyarchitektTrzeciej
Rzeszy13.
AdolfHitlerijegozwolennicyniebylimisjonarzamiposzukującymiwśródNiemcównazistowskichkonwertytów,
asamHitlerniewyznawałaninieodwoływałsiędożadnejkonkretnejteoriipolitycznej.Nieformułował
dalekosiężnychcelów.Nigdyniesporządzonomapy,któraprzedstawiałabyniemieckąEuropępozakończeniuwojny,
nieistniałteżplanobrazującyzagładęŻydóweuropejskich.Nastąpiłonatomiastpodburzanienarodu,mobilizacjajego
energiiiurzeczywistnianiezagrożeń.Niemcykroczyłynieuchronniedrogąwytyczonąprzezwewnętrznąlogikęzcoraz
mniejszymwahaniemizrosnącąbezwzględnościąwobec„wrogów”.
WoczachHitleragłównymwrogiemNiemiecbyliŻydzi.Toczonaznimiwalkamiałacharakter„obronny”
–wyrównanierachunkówzawszystko,couczynili.Byłatoodpowiedźnaichśmiech.Hitlerniezamierzałbyć
obiektemkpin,poniżaniaaniszyderstwa.WjegooczachŻydziszydzilizewszystkiego,codlaNiemcówświęte.
Wprzemówieniuz30września1942r.mówiłotwarcie,żejużniedługoŻydziprzestanąsięśmiać.Zapowiadałtylko
tyle14.
PublicznywizerunekAdolfaHitlerawciągudwunastulatwładzytosamotnyprzywódca,niepodważalny,nietykalny.
Wypowiadałsłowa,którebrzmiaływuszachNiemców,podpisywałdekretywdziennikuustawRzeszy.Reszta
pozostawaławukryciu:jegochoroby,jegotowarzyszkażycia,cechującagoskromnośćitolerancja.
Hitlerprzypominałdrobnomieszczanina:inwestowałwakcjeMercedesaiprzechowywałpotwierdzeniazapłaty
