Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SYSTEMY
,ICHRODZAJEIWŁAŚCIWOŚCI
Wpraktycesystemydziałaniawystępująwróżnychobszarachiformachorganizacyjnych,
m.in.wpolityce,edukacji,biznesie,lecznictwie,administracji,sporcie,isą(chociażwróżnym
stopniu)dostrzegalne.Możnajepodzielićnarealneimodelowe(myślowe),elementarne
izłożone,wielkieimałe(Konieczny,1981,s.56).
Dlasystemudziałanianajistotniejszyjestjegoukładkierowniczy,rozumianyzarównojako
układinformacyjny,jakizasileniowy.Układtennaniektórespośródukładówsystemudzia-
łaniamożeoddziaływać(układysterowalne),nainnezaśniemawpływu(układyniestero-
walne).Te,niepodlegająclubtylkowpewnymstopniupodlegającsterowaniu,samemają
(niekiedybardzoznaczący)wpływnawynikdziałania.
Reasumując,zgodniezteoriąmnogościmodelsystemu(S)możnaprzedstawićjakozbiór
układów(elementów)wrazzrelacjamiokreślonymiwewzorze:
S<E,R>
gdzie:E-zbiórukładów,R-relacjaokreślającapowiązaniamiędzyukładami.
2.2.TWORZENIESIĘOGÓLNEJTEORIISYSTEMÓW
KoncepcjasystemowakształtującasięwpołowieXXw.byłareakcjąnakryzysklasycz-
nego,racjonalnegoparadygmatuwnauceznajdującejsięwokresierosnącejspecjalizacji
ipostępującejatomizacjiposzczególnychnaukprzyrodniczychispołecznych.Konieczność
rozumieniabadaniaitworzeniazłożonych,dynamicznychukładówiprocesówzmusiła
przedstawicieliwielunauk(biologów,matematyków,ekonomistów)doprzyjęcianowego
punktu(sposobu)myśleniaibadania,tj.odejściaodklasycznejkoncepcjiredukcjonistycz-
nejiizolacjonizmunarzeczpodejściaalternatywnego:badaniarzeczyzłożonychwich
złożoności.
Okazałosię,żeistniejąpewnewłaściwościsystemuogólnegoprzejawiającesięwpo-
dobieństwachstrukturalnych,czyliizomorfzmachwspólnychdlaróżnychsystemów.To
właśniestanowidomenęogólnejteoriisystemów.Polegaonananaukowymbadaniuobszaru
istotycałościicałościowości.Wceluzajmowaniasiętymipojęciamirozwinęłysięnowo-
czesnekoncepcje,modeleikierunkimatematyczne,takiejakdynamicznateoriasystemów,
cybernetyka,automatyka,analizasystemowaposługującasięteoriązbiorów,teoriąsieci,
teoriągrafówitp.Innyobszarobejmujetechnologięsystemów,awięcproblemypojawia-
jącesięwewspółczesnejtechniceispołeczeństwiedotyczącezarównosprzętukomputero-
wego(ang.hardware),automatyki,samoregulującychsięmaszynitp.,jakioprogramowania
(ang.software)nowychodkryćteoretycznychiteoretycznychdyscyplin.Technikaispołe-
czeństwostałysiędziśtakzłożone,żeniewystarczająjużtradycyjne,wykorzystywanedo
tejporysposobyiśrodki,leczkoniecznejestwprowadzenieujęciaholistycznego(całościo-
wego)lubsystemowegoorazuogólnionegoiinterdyscyplinarnego.Cowięcej,donauki
weszłaflozofasystemów,czylireorientacjamyśleniaiświatopoglądu,wynikającazpoja-
wieniasię„systemu”jakonowegoparadygmatunaukowego(wprzeciwieństwiedoanalitycz-
nego,mechanistycznego,jednokierunkowoprzyczynowegoparadygmatunaukiklasycznej).
Jakkażdateorianaukowaoszerszymzasięgu,ogólnateoriasystemówmaaspekty„meta-
naukowe”,czyliflozofczne.Koncepcjasystemustwarzanowyparadygmat,którymożna
29
