Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
13
rodzajuhoroskopy,publikacjeoziołolecznictwieitp.Osobnązaśkategorięstanowią
nielegalnedodrukioficjalniepublikowanychksiążek,którychnakładniezaspokajał
potrzebrynku.Ludziemającydostępdomatrycdodrukowywaliokreślonąliczbęeg-
zemplarzy,którenastępniebyłysprzedawanenagiełdachksiążkowych.
Jużztego,zkoniecznościbardzopobieżnegoopisufenomenu,jakimbyłdrugi
obiegwydawniczy,widać,żeskładałosięnaniegowieleróżnorakichzjawisk(niekie-
dyniemającychnicwspólnegozruchemopozycyjnym),wykorzystującychjedynie
środkitechniczne,jakiedziękistaraniomtegoruchuznalazłysięwdyspozycjiróżnych
środowisk.Tegotypuzjawiskatooczywiściemargineszasadniczejdziałalnościwy-
dawnictwnieoficjalnych,aleniemożnazapominaćoichistnieniu,omawiająccałą
problematykędrugiegoobiegu.
Specjaliścizajmującysięklasyfikacjądrukówniezależnychdzieląjenaczteryduże
grupy,nawydawnictwa:
„1.podziemne
a.drukiocharakterzepolityczno-społeczno-kulturalnym
b.drukialternatywno-kontestacyjne;
2.związkowe
drukiNSZZ„Solidarność”,związkówrolniczychSolidarności,NZS(drukizokresu
legalnegodziałaniatychorganizacji:1980–1981,1989–1990);
3.religijne
drukiotreścireligijnej–kościelne(niesygnowaneprzezoficjalnestrukturyko-
ścielne)orazdrukiinnychwyznań(buddyjskieitp.);
4.pozostałe
drukiastrologiczne,horoskopy,przepowiednie,ziołolecznictwo,sciencefiction,
związanezcenzurąobyczajowąibędąceprzedrukamizposzukiwanychwydawnictw
oficjalnych”20.Wtejczwartejgrupiemieścisięrównieżliteraturapiękna(nietylko
dodrukiwydawnictwoficjalnych),którąautorzypominęli,aktórastanowiłaprzecież
znaczącąliczbę.Podstawowymkryteriumdlaprzytoczonegowyżejpodziałuwydaje
sięznaczenietreścikonkretnychdrukówdlaruchuopozycyjnego,dlaktóregonie-
wątpliwienajważniejszebyłypublikacjeocharakterzepolityczno-społecznym.
Kolejnymaspektemnieoficjalnegoruchuwydawniczegoutrudniającymbadaczom
sporządzeniepełnegoopisujestsprawaautorstwaposzczególnychtekstów.Wieleznich
ukazywałosięanonimowolubbyłosygnowanychpseudonimami,którychrozszyfrowa-
nienastręczadzisiajogromnychtrudności.Niezapisywanenabieżąco,zezrozumiałych
względówbezpieczeństwawydająsięniedoodtworzeniawcałości.Nawetwwydanej
przedkilkulatybibliografiiBezcenzury1976–1989.Literatura,ruchwydawniczy,teatr
autorstwaJ.KandzioryiZ.Szymańskiejwielepseudonimów,mimostarańautorów,
pozostajenierozszyfrowanych.Podobnychproblemówprzysparzajątakżeinformacje
onakładach,wydawcach,miejscachidatachwydania;wtejchwiliniemaljużniemożli-
wedoodtworzenia.Wieledrukówpozostawałobeztychdanych,anawetjeślisąone
podanewwydawnictwie,niejestdokońcapewne,czysątodaneprawdziwe.Zdarzały
siębowiemantydatowanialub,rzadziej,postdatowaniawydawnictwzewzględówbez-
pieczeństwa.Dodatkowowprzypadkuwydawnictwnieoficjalnychdrukowanychwięcej
20M.Jastrzębski,A.Roliński,op.cit.,s.255.
