Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rosjaanowyporządekmiędzynarodowy
Wlatach60.przyjechałdoWarszawypoczątkującypracowniknaukowy
IMEMO.NazywałsięJewgienijPrimakow.Poparulatachzostałdyrektorem
InstytutuWiedzyoWschodziewRosyjskiejAkademiiNauk.Spotykałem
goteżpóźniej-wSztokholmie,gdywygłaszałwykładwSztokholmskim
MiędzynarodowymInstytucieBadańnadPokojem(SIPRI).Byłemwtedy
dyrektoremtegoinstytutu.Wreszcietaksięzłożyło,żegdyzostałministrem
sprawzagranicznychRosji,japrezentowałemwMoskwierosyjskąedycję
nRocznikaSIPRI”,czylinajważniejszegodorocznegoraportuzbadańpro-
wadzonychwmoiminstytucie.Byłpostaciąnietuzinkową.MiałwRosji
znaczącywpływnabiegsprawpaństwowych-nawetwczasach,gdyjużnie
zajmowałwysokichstanowisk.
Jakąmiałpanświadomośćsytuacjiwtamtychlatach?Czyspodziewał
siępantego,żeten„nienaruszalnyZwiązek”(ZSRR)sięrozpadnie?
Kiedywidziałemtenolbrzymikraj,taktotalniezideologizowanyiopa-
nowanyprzezsłużbyspecjalne,którekontrolowaływszystkichiwszystko,
toniemiałemwątpliwości,żetensystemjestdysfunkcjonalny.Jaktookre-
śliłjedenzmoichznajomychniemieckichdyplomatów(prywatnie-wybit-
nykrytykoperowy)-byłtosystemnzinstytucjonalizowanejnieskuteczno-
ści”.Tobodajnajkrótszainajtrafniejszadefinicjategosystemuwczasach
Chruszczowa,Breżniewaiichnastępców.Uważałem,żezmiananastąpi
wwynikujakiegoświelkiegotrzęsienia,turbulencjiikataklizmu.Jednak
tego,żesystemtenupadniewtakisposób,wjakistałosiętoporoku385,
kiedywybranoGorbaczowanastanowiskosekretarzageneralnegoKomuni-
stycznejPartii,niebrałempoduwagę.
Uważnieobserwowałemprocesfundamentalnychprzemian,któredo-
prowadziływ391r.dorozwiązaniaZwiązkuRadzieckiego,aleniespodzie-
wałemsię,żerozpadbędziemiałcharakterpokojowy.Niewyobrażałemso-
biepozatym,żetosięwydarzyzamojegożycia.OdwyboruGorbaczowa
minęłojuż30lat.Rosjawdalszymciąguposzukujeswojegomiejscana
mapieświata.DzisiejszaRosjaniemażadnejwielkiejstrategii.Jejreakcja
narozwójwypadkównaUkrainiejestpróbązawróceniabieguhistorii.To,
coobserwujemyod18miesięcy,niemacharakterudefinitywnego.Odwoły-
waniesiędotradycjinkonserwatywnejmodernizacji”zczasówPiotraSto-
łypina,czyteżfilozoficznejspuściznyWładimiraSołowiowa(Uzasadnie-
niedobra)iNikołajaBierdiajewa(Filozofianierówności)świadczyraczej
obezradnościintelektualnejwspółczesnychelitpolitycznychniżomyśleniu
SprawyMiędzynarodowe,2015,nr1
11
