Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rosjaanowyporządekmiędzynarodowy
Pytanietozadałmi20lattemumójpoprzednikwSztokholmieWal-
therStützle,byłydyrektorSIPRI.WcześniejWaltherbyłsekretarzemstanu
wniemieckimMinisterstwieObrony,apotemprowadziłprogramypubli-
cystycznewniemieckiejtelewizji.Zaprosiłmniewówczas,w50.rocznicę
zwycięstwanadNiemcamihitlerowskimi(byłotow395r.),doPoczdamu,
dopałacykuCecilienhof,wktórymtoczyłysięnaprzełomielipcaisierpnia
1945r.rozmowyChurchillaiTrumanazeStalinem.Waltherbyłmodera-
toremrozmowy,wktórejuczestniczyłyjeszczedwieosoby-EgonBahr,
weterannpolitykiwschodniej”,którązapoczątkowałWillyBrandt(Bahr
byłczłowiekiemzaufaniaBrandtaoddelegowanymdorozmówzRosją)
iWalentinFalin,byłyambasadorRosjiwNiemczech,awcześniejsekretarz
KCKPZRdosprawmiędzynarodowych.Waltherzaprosiłteżmnie,jako
osobęzkraju,któryznalazłsięwobcęgachdwóchtotalitarnychpotęg-hi-
tlerowskichNiemiecistalinowskiejRosji.
WczasietransmisjizpałacykuCecilienhofWaltherStützlezadałmi
dokładnietopytanie,któreterazpanmizadaje,amianowicie:czywejście
ArmiiCzerwonejnaterytoriumPolskibyłoodbieranejakowyzwolenie,czy
jakonowaokupacja?Powiedziałemwówczas,żedlaprzytłaczającejwięk-
szości-wtymrównieżdlamniejakodziecka,alemimowszystko-był
toratunek.GdybyNiemcywtejwojniezwyciężyły,tonieuchronnaśmierć
oczekiwałamilionyludzi.Wpolskimspołeczeństwieprzeważałaświa-
domość,żelos,któryspotkałwczasieIIwojnyświatowejŻydów,mógł
spotkaćwznacznejczęścirównieżPolakówiinnenarodyEuropyŚrodko-
wejiWschodniej.WkoncepcjihitlerowskiejPolskamiałabyćnnarodem
niewolników”.Niewielumłodychludziuświadamiasobiedziś,czymbyła
niemieckaokupacjawPolsce,szczególnienierozumiejątegomieszkańcy
EuropyZachodniejiStanówZjednoczonych.WPolscebyłozakazaneszkol-
nictwowyższe.Polacymieliprawotylkodoelementarnegowykształcenia
Należałoichnauczyćczytaćipisać.Czytaćpoto,byrozumieliniemieckie
rozporządzenia,przestrzegaliichiwykonywalipoleceniannarodupanów”
(Herrenvolk).Niebyładozwolonażadnaformanauczanianapoziomienieco
wyższymniższkołapodstawowa.KoniecwojnyoznaczałdlaPolakówratu-
nekprzedśmiercią-przeżycie.Równocześnieludziebylizatrwożenitym,
coniesiezesobąnowawładzaustanowionazwoliStalina.WejścieArmii
Czerwonejtobyłratunek,azarazemnarzuceniewładzyzobcegonadania.
ZwiązekRadzieckipotępiłiodrzuciłuznanieprawowitegorządupolskiego
naemigracji.Efektemujawnieniazbrodnikatyńskiejwroku343byłoto,
żeStalinzerwałzrządemlondyńskimstosunkidyplomatyczneiprzekazał
SprawyMiędzynarodowe,2015,nr1
13
