Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
poziomiewkolejnychokresachrozwojowych.Prowadzonewtymzakresiebadania
podłużne
5
dowodzą,żeagresywnezachowaniejeststosunkowotrwałe1napodsta‑
wieanalizydanychz16badańnadagresywnościąmężczyznDanOlweus6oszaco‑
wałjejwspółczynniknar=0,76wtrakciejednegoroku,r=0,691wokresie
pięciulat,orazr=0,601wokresiedziesięcioletnim.Oznaczato,żeagresja1
nawetwdługichprzedziałachczasowych1jestprawietakstabilna,jakinteligen‑
cja.Biorąctopoduwagę,musimyprzyjąć,żedzieciprawdopodobnienniewyro‑
sną”zagresji,jeśliniepoddamyichspecyficznymoddziaływaniominterwencyj‑
nym.Oddziaływaniatejednakbędąskutecznetylkowówczas,gdywłaściwieziden‑
tyfikujemyźródłaagresywnychzachowań.
Nieulegakwestii,żeagresjamabardzozłożoneuwarunkowania.Wceluobra‑
zowegoichprzedstawieniaJ.J.McWhirteriwspółpracownicy7posłużylisięmeta‑
forądrzewa(wyróżniającmetaforyczneglebę,korzenie,pieńigałęzie).Myślę,że
wartojąprzytoczyć,byukazaćcałyskomplikowanysplotindywidualnychisocja‑
lizacyjnychuwarunkowań,którewkonsekwencjimogądoprowadzićdopojawie‑
niasięstałejtendencjidoprzejawianiaagresywnegozachowania.Pomożeonajed‑
nocześnieuzasadnićpowody,dlaktórychskoncentrowałamsięnaomawianych
wniniejszejpracykwestiach.
Wprzywoływanejmetaforzenanglebę”składająsięrozmaiteaspektyśrodowi‑
skaspołecznego,wktórymwzrastajądzieciimłodzież.Musimyjebraćpoduwagę,
jeślichcemywpełnizrozumiećmechanizmyprowadzącedopojawieniasięagre‑
sywnychzachowań.Przedewszystkimnależypamiętać,żespołeczność,wktórej
dorastająmłodziludzie,posiadaokreśloneprawa,normyiwartościprzekazywane
wtokusocjalizacjimłodemupokoleniu.Wskładspołeczno-kulturowegotła,naktó‑
rymkształtująsięokreślonezachowaniaipostawy,wchodzątakieczynniki,jak:
pozycjaspołeczno-ekonomiczna,realiapolityczne,klimatekonomiczny.Niebez
znaczeniasąteżgwałtownezmianyzachodzącewspołeczeństwie,prowadzącedo
szybkiejurbanizacji,feminizacjibiedy,przemiantechnologicznych.Wszystkiete
zmiennewchodząwinterakcjezindywidualnymrozwojemmłodychludzi,odci‑
skającnanimswójślad.
nKorzenie”potencjalnychzaburzeństanowiąrodzinaiszkoła,którezapewniają
dzieckuokreślonyprzekazkulturowyipośrednicząwjegorozwoju.Tedwieinsty‑
tucjespołecznetworząstrukturęumożliwiającąasymilowanienowychdoświad‑
czeń.Zadaniemrodzinyjestdostarczeniedzieciomopiekiiwsparcia.Występujące
wniejkonfliktyitarciaorazskrajnieodmiennestylewychowawczeprezentowane
5J.H.Laub,J.L.Lauritsen:ViolentCriminalBehaviorOvertheLifeCourse:AReviewofthe
LongitudinalandComparativeResearch.In:InterpersonalViolantBehaviors.Eds.B.R.Ruback,
N.A.Weiner.NewYork:Springer1995,s.43161.
6
D.O
lweus
:StabilityofAggressiveReactionPatternsinMales:AReview.nPsychologicalBul‑
letin”1979,No.86,s.8521875;cyt.za:B.Krahe:Agresja.Gdańsk:GWP2005,s.53.
7
J.J.M
c
W
hirter
,B.T.M
c
W
hirter
,A.M.M
c
W
hirter
,E.H.M
c
W
hirter
:Zagrożonamłodzież.
Warszawa:WydawnictwoEdukacyjnePARPA2005,s.50154.
