Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
RozdziałI.Problematykaautoedukacjiwświetlekrytycznejanalizy…
dualnylubzespołowy.Wtymdrugimprzypadkuosobyzainteresowaneauto-
edukacjątworząróżnepodwzględemliczebnościgrupy,którychpracąkieruje
wybranaprzeznieosoba.Wdrugim1szerszym1znaczeniuautoedukacja
utożsamianajestzprocesemmożliwiewielostronnegorozwojuczłowieka,
zgodnymzjegowłasnąmotywacjąiobejmującymróżnesferyosobowości,
nietylkopoznawcząiinstrumentalną.Wspólnedlaobusposobówrozu-
mieniaautoedukacjijestzwrócenieuwaginapodmiotowośćtegoprocesu,
intencjonalnośćisamodzielnośćwdoborzecelówizadań,związanychze
zdobywaniemwiedzylubkształtowaniemosobowościorazmetodiśrodków,
atakżedługookresowość1.Pojawiająsięjednakdylematy,związanezokre-
śleniemstopniaświadomościiintencjonalnościjednostkirealizującejten
proces,czylimożliwościcałkowitegozaplanowaniadziałań.Wartoprzytym
zauważyć,żewzależnościodtego,nagrunciejakiejdyscyplinynaukowej
rozpatrywanejestzjawiskoautoedukacji,akcentujesięróżnejegoaspekty,np.
wujęciachsocjologicznychwystępujenajczęściejszerokierozumienietego
terminu,jakoprocesuosobistegorozwojujednostki,świadomiepodejmowa-
negoikierowanegoprzezniąsamąwceluosiągnięciaokreślonegoideału
czywzoruosobowego,którymazawszespołecznągenezę,gdyżjestprzejęty
zotoczenialubprzekazukultury.Autoedukacjęrozpatrujesiętutajwkontek-
ściewzajemnychstosunkówizależności,zachodzącychpomiędzyjednostką
aśrodowiskiem,podkreślajączatemspołeczneuwarunkowaniategoprocesu.
Egzemplifikacjąstanowiskasocjologicznegowtymzakresiemogąbyćpoglą-
dyFlorianaZnanieckiego,który,posługującsięterminemnsamokształcenie”,
identyfikowałtenproceszosobistymrozwojemczłowieka,świadomieprzez
niegokierowanymikontrolowanymwedługmniejlubbardziejzrozumiałego
ideałuosobowości.SamokształceniestajesięwkoncepcjiZnanieckiegogłów-
nymczynnikiem,umożliwiającymwielostronnyrozwójjednostkinabazie
jejpotencjalnychmożliwości.Cowięcej,nnajwyższyrozwójindywidualny
niedajesięwogóleosiągnąćprzezwychowanie,tylkoprzezsamokształ-
ceniebeznadzoruikierunkuwychowawców”2.Samokształceniepowinno
byćzatemnaturalnymprzedłużeniemwychowaniaikształceniawszkołach,
gdyżsamodzielnywysiłekwzbogaceniaswejosobowościonowewartości
idokonywaniewniejpożądanychzmianjestowielebardziejefektywny.Po-
dobnądefinicjętegopojęciasformułowałuczeńZnanieckiego1Władyslaw
Okiński.Rozwijającmyślswojegomistrza,wątpiłjednak,czyantycypowany
ideałsiebiemożebyćzjawiskiempowszechnychdążeńinteraktywnych,ze
względunafakt,żejednostkarzadkodysponujepełnymideałem,ukierunko-
wującymjejdążeniawzakresiewłasnegorozwoju.Jestraczejtak,żeposiada
1
DiJANKOWSKI:Autoedukacjawyzwaniemwspółczesności.Toruń,Wyd.AdamMarszałek,
1999,s.84.
2
FiZNANIECKI:Socjologiawychowania.T.2.Warszawa,PWN,1973,s.179.
