Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Autoedukacja1przybliżeniepojęcia
25
doprowadzićdouzyskaniazmianosobowościkształcącegosięwłasnymwysił-
kiempodmiotu,przyczymzmianytenależałorozumiećjako:
1uzyskiwanienowychnabytków,np.wpostaciwiadomości;
1doskonaleniedotychczasowychumiejętności,np.sposobówzachowania;
1unowocześnianiezasobówduchowychidostosowywaniesiędowymogów
życia;
1wyzbywaniesiętychzasobówpostępowania,któresąuznawanezanieko-
rzystne,np.wyzbyciesięarogancji26.
Autortraktowałsamokształceniejakoswoistyprocesoświatowo-wycho-
wawczy,wiążącysiętreściowoifunkcjonalniezewszystkimidziedzinamiży-
ciaosobistegoispołecznegoczłowieka.Obejmowałnimzarównosamodzielne
uczeniesię,doskonaleniezawodowe,samowychowaniespołeczno-moralne
iideowo-polityczne,jakrównieżtwórczośćamatorską,konsumpcjędóbrkul-
turalnych,czaswolny,życiecodzienne.Dokonującsystemowejanalizysamo-
kształcenia,Maziarzzwróciłuwagęnafakt,żejesttodziałalnośćdobrowolna,
podejmowanapodwpływemokreślonychmotywówidlazaspokojeniawłasnych
potrzebspołecznychikulturalnych,celowa1gdyżopartanawzorachosobowo-
ściowych,doktórychsamokształcącypragniesięzbliżyć,poddanasamokontroli,
indywidualna,zgodnazwłasnąkoncepcjąpracysamokształceniowej,mniej
lubbardziejdojrzałaorazwielorakouwarunkowana27.Wprzeciwieństwiedo
szerokiegosposoburozumieniasamokształcenia,StanisławKaraśzaproponował
wąskieujęcietegopojęcia.Samokształcenie1jegozdaniem1tosamodzielne,
świadomeicelowe,poddanewłasnejkontrolizdobywanieimodernizowanie
wiedzyogólnejlubkwalifikacjizawodowych,stanowiąceprzedłużeniebądź
uzupełnieniekształceniaiwychowaniaszkolnego.Miałtobyćzatemproces
zbliżonydonaukiszkolnej,ztąróżnicą,żerealizowanypodwłasnymkierun-
kiemipodlegającysamoocenie,aniekontroliiocenienauczyciela28.Wartoteż
zauważyć,żeniektórzypedagodzykrytycznieodnosilisiędowąskiegorozumie-
niasamokształceniajakozindywidualizowanegosposobuzdobywaniawiedzy
irozszerzaniahoryzontówumysłowych,przykłademjestIrenaWojnar,która,
dostrzegającpotrzebęodejściawpedagogiceodtakiegociasnegoijednowymia-
rowegorozumieniasamokształcenia,podkreślałaznaczeniesamoedukacjiwca-
łymegzystencjalnymistnieniuczłowiekaijejrolęwrozwojuspołeczeństwa29.
Nagrunciepedagogicznymwystąpiłojeszczejednocharakterystyczneroz-
różnieniepojęćnasamokształcenieisamowychowanie,będącekonsekwencją
26
Cz.MAZIARZ:Processamokształcenia.Warszawa,PZWS,1966,s.8.
27
Ibidem,s.12113.
28
S.KARAś:Dydaktykaoświatypozaszkolnej.Radom,ITE,1995,s.33.Zob.także:W.OKOŃ:
Wprowadzeniedodydaktykiogólnej.Warszawa,PWN,1987,s.1651166.
29
Zob.I.WOJNAR:Osamokształceniuinaczej.nKwartalnikPedagogiczny”1992,nr1,
s.25128;EADEM:Człowiekjakopodmioticelwychowania.W:Podmiotowośćjakoproblem
filozoficzny,społecznyipedagogiczny.Red.B.SUCHODOLSKI.Warszawa,Wyd.PAN,1989,s.167.
