Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
RozdziałI.Problematykaautoedukacjiwświetlekrytycznejanalizy…
dychotomicznejklasyfikacjicechosobowościczłowiekawujęciuniemieckiego
psychologa1WilliamaSterna.Zgodniezkoncepcjąwyróżnianocechy
instrumentalne,dotyczącesferyintelektualno-sprawnościowejumysłuczłowie-
ka:wiedzę,umiejętności,nawykiisposobydziałania,orazcechykierunkowe,
odnoszącesiędosferyuczuciowo-wolicjonalno-motywacyjnej,czyli:postawy,
przekonania,motywacje,indywidualnysystemwartości,aspiracje,cele,ideały30.
Napodstawietakiegopodziałusamokształceniełączonozpierwsząsferąosobo-
wościczłowieka,dlategoteżmiałoonopolegaćnaświadomym,samodzielnym
izamierzonymkształtowaniudyspozycjiinstrumentalnych.Zdrugąnatomiast
sferąłączonosamowychowanie,któregoistotąbyłokształtowaniedyspozycji
kierunkowych.Różnieteżpojmowanorelacjepomiędzysamokształceniem
isamowychowaniem,wykazującnadrzędnośćjednegopojęcianaddrugimlub
równoważnośćobu31.
WyraźnerozróżnienietychterminówbyłowidocznewpoglądachZofii
Matulki,którasamokształceniezdefiniowałajakoprocessamodzielnegoprzy-
swajaniawiedzy,wyrabianiasprawnościumysłowychorazpraktycznych(m.in.
manualnych).Pojęcietoodnosiłosięzatemdosamodzielnegokształtowania
intelektu,zdolnościiumiejętnościpoznawczych.Samowychowanienatomiast
autorkaidentyfikowałazprocesamiautokreacyjnymi,którychcelemmiałobyć
wyrabianiehierarchiiwartości,tworzenieprzekonańipostaw,kształtowaniecha-
rakterumoralnego,kulturyfizycznej,rozwijaniewrażliwościnapiękno,estetykę.
Pomimowzajemnegoprzenikaniasięorazwarunkowaniasamokształceniaisa-
mowychowania,rozumianychjakodwaobszarypracyautokreacyjnej,pojęciate
1zdaniemautorki1wznaczącysposóbróżniąsięodsiebie.Wsamokształce-
niudominujebowiemkształtowaniesferypoznawczej,wsamowychowaniuna-
tomiast1sferywoliiemocji,czylisferypsychikiukierunkowanejnaosiąganie
dobraiprzeżywaniepiękna32.PodobnieterminywyróżniałJózefPółturzycki:
samokształcenie1dlaokreśleniaprocesusamodzielnieprowadzonegouczenia
się,wktórymjednostkasamodzielnieustalaceleitreści,atakżedobieraformy,
źródłaimetodypracy,orazsamowychowanie,rozumianejakosamokształcenie
oprzewadzecelówitreściwychowawczychwzakresiecechcharakteru,postaw,
uznawanychwartościiideałów.Autorposługiwałsiętakżepojęciemnsamouc-
twa”dlaokreśleniasamodzielnegozdobywaniawiedzywzakresiepodstawowym
oraznabywaniaprostychumiejętnościzawodowych33.WpoglądachPółturzyckie-
30
W.STERN:Inteligencjadzieciimłodzieży.Warszawa,Książnica1Atlas,1927,s.346.
Zob.także:W.WRÓBLEWSKA:Autoedukacjastudentówwuniwersytecie1ujęciezperspektywy
podmiotu.Białystok,TransHumana,2008,s.30;D.JANKOWSKI:Autoedukacjawyzwaniem…,
s.85;M.DUDZIKOWA:Wychowanieprzezaktywneuczestnictwo.Warszawa,WSiP,1987,s.82185.
31
Zob.S.PACEK:Samowychowaniestudentów.Warunkiiefekty.Warszawa,PWN,1977,
s.51.
32
Z.MATULKA:Metodysamokształcenia.Warszawa,WSiP,1983,s.7.
33
J.PÓŁTURZYCKI:Wdrażaniedosamokształcenia.Warszawa,WSiP,1983,s.14.