Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
byciapierwszym,którydonichzagląda.Dopieroonepozwoliłymizrozumieć,
dlaczegowykładyOssowskiegobyłytakkształcące,aseminariatakrozwijające;
zobaczyłem,jakmałabyłauniegoróżnicamiędzykonspektemwykładuagotowym
artykułem;wyjaśniłemsobie,jaktomożliwe,żetwórczośćOsowskiegoprzezcałe
życieutrzymałasięnatymsamym,najwyższympoziomie,izobaczyłem,rzekłbym:
„nawłasneoczy”,naczympolegawnauce„tajemnicawielkości”icotoznaczy
„umrzećprzedwcześnie”.
Dlakogoś,ktobyzmierzyłsiłynazamiary,materiałyzteczek,dziennikówili-
stówOssowskiegomogłybybyćpodstawądostworzenianaukoznawczegostudium
jegożyciaalbodojegobiografiiduchowej,czegośgłębszegoniżnawetbiografia
intelektualna.Aleiautorzydrobniejszychprac,piszącoOssowskim,powinniwy-
chodzićpozatekstyzawartewDziełach.TakzrobiłaAntoninaKłoskowska,pracując
nadrozprawąoOssowskimjakosocjologusztuki,jednymznajlepszychstudiów
oautorzeUpodstawestetyki17.DwaprzykładynotatekzteczekOssowskiegomogą
zachęcićdopójściajejśladem.
Pierwszytonotatkao„magiiwłasności”z1935roku(Rkp.354).Antropologo-
wiedostrzegliu„ludówprymitywnych”myślenieirozpowszechnionepraktyki
magiczne,aleantropologiajestproduktemeuropejskimipowstajepytanie,codo-
strzeglibyantropologowieztamtychludów,gdybybadali„ludy”EuropyiAmeryki?
Dostrzeglibynp.magięzłota.„Złotomapewnedanenaelementmagiczny(ciężar,
szlachetność),alenieosiągnęłobyswegoznaczenia,gdybyniestałosięnarzędziem
magiiwłasności”.Złotoniewkażdejkulturzebyłotym,czymjestdziśnaZachodzie;
uIndianamerykańskichniebyło.„EuropejczycywnieślidoAmerykikultBoga,
któryurodziłsięwstajence,ikultzłota”,„Człowiekwniewolizłota,gorączkazłota”.
„Czytonapewnowyższestadiumwstosunkudolękówmagicznychczłowieka
pierwotnego?”.
Drugiprzykładtonotatkidozagajeniakonwersatoriumz1951roku,naktó-
rymOssowskimówiło„cechachśrodowiskaspołecznego,którechcemystworzyć”
(Rkp.365):„Nasześrodowiskobędziemiałowartość,jeślibędzieproblemorodne”.
„Nawykioszczędzająenergię.Nawykimyślowe–niepozwalająwidziećrzeczywi-
stości”.„To,comawartośćtrwałą–wyrastaztroskioprawdę.Nawetbłędy,które
ztejtroskiwyrosły–sąpłodne”.
*
*
*
KsiążkaStanisławOssowskiwpełnymblaskujestowocemmojegoponiekąd
naturalnegozainteresowaniapostaciąidziełemOssowskiego.Zacząłemstudiować
socjologięnaUniwersytecieWarszawskimw1963roku,więcjużgonieusłyszałem,
17AntoninaKłoskowska,StanisławOssowskijakosocjologsztuki,op.cit.
18
