Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Stanowienieistosowanieprawajakoprzedmiotbadań
17
znawstwa-bezrozróżnianiaprocesówprawotwórczychiprocesówstosowaniaprawa5.
Wprawoznawstwieopartymnazałożeniachiwartościachanglosaskiejkulturyprawnej
zagadnienia-traktowanewkontynentalnejliteraturzejakoprzynależącedoproble-
matykistosowaniaprawa-sąrozproszone.Niewystępująonejakozwartykompleks
badawczyisąłączonezbadaniaminadorzecznictwemsądowymifunkcjonowaniem
wymiarusprawiedliwości.
Centralnemiejscewpojęciowejanalizieprocesówtworzeniaprawawujęciuteore-
tycznymorazfilozoficznymprzypadapojęciuprawodawcy.Prawodawcajestcharak-
teryzowanyprzezprzedstawicieliteoriiprawajakopewnaidealizacyjnakonstrukcja
podmiotowa,wyposażonawprzymiotracjonalności.Konstrukcjatawoczywistysposób
abstrahujeodrzeczywistejalokacjikompetencjiprawotwórczychwstrukturzewładzy
publicznejwpaństwieiznajdujezastosowanieniedoopisuiwyjaśnieniaprocesów
legislacyjnych,aledoteoriiipraktykistosowaniaprawa.Racjonalnyprawodawcato
prawodawca,którydysponujepewnymspójnymsystememwartości,atakżeposiada
uzasadnionąinajpełniejsząnadanymomentwiedzę,pozwalającąnarealizacjętych
wartości(wdomyśle:wprocesachstosowaniaprawa).Wiedzataspełniawymogipo-
prawnościlogicznej:jestniesprzecznaitworzyspójnysystemtwierdzeń,zaśpreferen-
cjeprawodawcyracjonalnegowynikajązprzyjętychwartościisąasymetryczneoraz
tranzytywne.Podmiotydokonującewykładniprawa(zarównowykładniwiążącej,jak
teżwykładnidoktrynalnej)musząprzyjąćwskazanewyżejcechyracjonalnegoprawo-
dawcy,jeżelidążądoracjonalizacjiswoichwyborówinterpretacyjnychorazkonkluzji
wynikającychzwnioskowańprawniczych6.Założenieracjonalnegoprawodawcyczęsto
towarzyszyzałożeniudecyzjistosowaniaprawajakodecyzjikonkretno-indywidualnej
będącej„ustamiustawy”bądź-wsylogistycznymmodeluwykładniprawa-decyzji
konsekwencyjnej,urzeczywistniającejracjonalneustawywjakiejśzindywidualizowanej,
konkretnejsytuacji.
Wdoktryniekonstytucjonalistycznejorazwpracachzzakresusocjologicznielubpo-
litologiczniezorientowanejteoriiprawazaprawodawcęuznajesięorganwładzypub-
licznejwyposażonywkompetencjęprawotwórczązawartąwobowiązującychnormach
prawnychoodpowiedniejmocyprawnej(konstytucyjnejlubustawowej).Stądteżobszar
badawczywanalizietegotypujestwdużymstopniupodporządkowanyrozwiązaniom
organizacyjnymdotyczącymalokacjikompetencjiprawotwórczychwsystemiewładzy
publicznej,atakżepraktycelegislacyjnej.Kwestiaracjonalnościtakrozumianegopra-
5
Por.G.Rivlin,UnderstandingtheLaw,OxfordUniversityPress2009,zwłaszczas.4-8,11-15,
19-33oraz39-42.Oswoistościdecydowaniaprawnegowanglosaskiejkulturzeprawnejpor.takżeA.Ko-
rybski,ApplicationofLawasanObjectofStudy:KeyConcepts,IssuesandResearchApproaches[w:]
A.Korybski,B.Liżewski(eds.),SelectedTeoreticalProblemsinDecisionMakingPerspective,„StudiaIuridica
Lublinensia”2015,vol.XXIV/2,s.13-25.
6Szerzej:L.Nowak,Interpretacjaprawnicza,Warszawa1973,passim.Założenieracjonalnegoprawo-
dawcynależyodróżnićodracjonalnościtworzenia/stanowieniaprawa,atakżeodracjonalnościporządku
prawnego(por.L.Leszczyński,Zagadnieniateorii...,s.30-33).
