Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Częśćpierwsza.Stanowienieistosowanieprawa–zagadnieniametodologiczneiteoretyczne
wodawcyjestznaczniebardziejkontrowersyjna;wwielukoncepcjachjestonawręcz
podważanalubzastępowanazałożeniemtzw.ograniczonejracjonalności.Charaktery-
stykastanowieniaprawawdoktryniekonstytucjonalistycznejprzybierazaśpostaćana-
lizydogmatycznoprawnej,ograniczonejdozrekonstruowaniamodelunormatywnego
organówwyposażonychwkompetencjeprawotwórcze,atakżeuporządkowanegoopisu
regulowanychprawnierezultatówdziałalnościprawodawczejwpostaciodpowiednich
aktównormatywnych(źródełprawawznaczeniuformalnym).
Kolejnakwestiaporuszanawliteraturzezzakresuprawoznawstwadotyczyformtworze-
niaprawa.Zaliczasiędonichzregułytworzenieprawawdrodze:stanowienia,umowy
prawotwórczej,przekształcaniazwyczajuwprawozwyczajoweorazprecedensuprawo-
twórczego.Stanowienieprawaorazumowaprawotwórczastanowiąformykreowania
normprawnych.Dlategoteżwniektórychopracowaniachobieteformyobejmujesię
zbiorczymterminem„stanowienieprawa”
,rozróżniającdwatypystanowieniaprawa:
stanowienieaktównormatywnychsensustrictoorazstanowienienormprawnychwdro-
dzeumowyprawotwórczej(wtymzwłaszczastanowienienormprawnychpoprzez
zawieranieumówmiędzynarodowych)7.Prawozwyczajoweiprawoprecedensowesą
rezultatemprocesuprawotwórczegoodzwierciedlającegostanwiążącychspołecznie
normpostępowania;istotnącechąróżniącąteformyoddwóchpierwszychjestto,że
zostałyukształtowaneewolucyjniewżyciuspołecznym,aponadto-żezostałyoneod-
czytaneprzezorganywymiarusprawiedliwościzuwzględnieniempoczuciasłuszności
orazinnychwartościaprobowanychspołecznie.
Wliteraturzeteoretycznoprawnejstanowienieprawajestdefiniowanenakilkaspo-
sobów.Pierwszyznichodwołujesiędoswoistościwytworówprocesustanowienia
prawawpostaciaktunormatywnegobądźumowyprawotwórczej.Dlaobutychwy-
tworówcharakterystycznejestto,żezawierająonetzw.treścinormatywne,pozwala-
jącenaodkodowanie-wdrodzewykładniprawa-normprawnychjakoswoistych
normgeneralno-abstrakcyjnych,zaprojektowanychprzezprawodawcęnapodstawie
iwgranicachprzysługującejmukompetencjiprawotwórczej.Stądstanowienieprawa
charakteryzujesięcechamiprzypisywanymiaktowinormatywnemuoraztreściom
normatywnymzawartymwprzepisachprawnych:ogólnością,prospektywnością,sfor-
malizowaniemprocesustanowieniaprawa(proceduralizacją)orazkonstytutywnością
aktuprawotwórczego8.Innysposóbdefiniowaniastanowieniaprawaodwołujesiędo
konstrukcjiczynnościkonwencjonalnych.Czynnościtesądokonywaneprzezkompe-
tentnyorganpaństwa,zaśwytwórstanowieniawpostaciaktunormatywnegozawiera
normygeneralno-abstrakcyjnewiążąceadresatówikreującerzeczywistośćprawną
poprzezwładczeokreślaniestatusu(ogółuprawlubobowiązków)adresatówtegoaktu.
7
TakA.Bator(red.),Wprowadzeniedonaukprawnych...,s.189.Por.teżS.Kaźmierczyk,Z.Pulka,
Wstępdoprawoznawstwa,s.128-132.
8Por.S.Kaźmierczyk,Z.Pulka,Wstępdoprawoznawstwa,s.128.
