Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
litewszczyzna,anierazstarsze(np.wczasowaniu).
NiezaprzeczonastarożytnośćLitwyzasadzasię
naczymśinnym,czymsięludysłowiańskie,germańskie
iromańskiewyjątkowoszczycićmogą:nanieprzerwanym
przebywaniunajednejitejsamejziemiprzezlat
conajmniejdwatysiące.Jużbowiemzaczasów
AleksandraMacedończykasiedziałLitwintam,gdzie
idziś,nadNiemnemiDźwiną,dotykającBałtykuiWisły,
napasieziemi,możeniecodłuższym,leczzatochyba
niecowęższymniżpóźniejszyobszarLitewszczyzny;pas
tenprzedzielałSłowianiFinówzachodnich.
GdyLitwa,zerwawszyspójnięetnograficzną
igeograficzną,wjakiejprzedtemzeSłowianami
zostawałaprzezwieki,szerzącsiękupółnocnemu
zachodowi,pasówzajęła,zetknęłasięściślejzFinami
itaksięznimispoufaliła,żemożemyniemalrozróżniać
nową,litufińskądobęwjejdziejach;łącznośćzaś
zeSłowianami,podstawaowejpierwszej,litusłowiańskiej
doby,porwałasiędoszczętunawieki:puszczeimoczary
nadgórnymibiegamiNiemna,BerezynyiDźwiny
odosobniłyLitwę;stosunkinawiązałysięznowudopiero
wjakietysiącpięćsetlatpóźniej,nacałkiemzmienionych
podstawach.
Leczcóżuprawnianasdotakiejwłaśniekonstrukcji
dziejówpierwotnych,zasuniętychwnajgłębsząpomrokę?
Niegdyśtrafiałwymysł,dokądanipamięćpodań,ani
źródłahistoriiniesięgały.Wwiekachśrednichkronikarz-
bakałarz,naszmistrzWincenty(Kadłubek)czySakso
(Duńczyk),uzupełniałdziejenarodowebajkami
podkądzielnymi,wstawiałwniebylenazwiskaidaty,
pozbawiałromanseożelaznymwilkubodajpoetyckiej
