Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.DOsoba”jakokryteriumstatusumoralnego
23
Zperspektywytejksiążkiważnejestzbadanie,jakąfunkcjępełnią
obiekoncepcjewustalaniukryteriumstatusumoralnego.Warte
uwagijesttakżepytanieomożliwośćposługiwaniasięterminem
Dosoba”wodniesieniudozwierząt,zwłaszczawobliczupo-
wszechnejtendencjidozamiennegostosowaniasłówDczłowiek”
iDosoba”.
1.3.1.Deskryptywnekoncepcjeosoby
WedługJohnaLocke’aterminDosoba”oznacza:
istotęmyślącąiinteligentną,obdarzonąrozumemizdolnościąre-
fleksji,istotę,któramożeujmowaćsiebiemyśląjakosamąsiebie,to
znaczy:jakotęsamąwróżnychczasachimiejscachmyślącąrzecz23.
Pojęcieosobyjesttutajdefiniowanedeskryptywnieprzezwy-
różnienieprzysługującychjejcech.Dopierogdystwierdzisię,że
danaistotamawymienionewłasności,przypisywanesąjejprawa
iobowiązki.OsobauLocke’ajestkonstytuowanaprzezświado-
mość,którazapewniajejzachowanietożsamościwzmieniającym
sięczasiedziękizdolnościdorefleksji24.RozpoczynającRozważania
dotyczącerozumuludzkiego,Lockestwierdza:DRozumwywyższa
człowiekaponadpozostałeistotyczująceidajemunadnimiprze-
wagęipanowanie...”25.Wczasach,gdyformułowałonswojąteorię,
zaprzejawyaktywnościrozumuuważanozwykle:postrzeganie,pa-
mięć,kojarzenieidei,tworzeniepojęćogólnychiwnioskowańoraz
posługiwaniesięjęzykiem26.Różnicamiędzyludźmiazwierzęta-
mibyłaupatrywanawzdolnościdoabstrakcyjnegorozumowania,
autorefleksjiorazwpoczuciutożsamościwzmieniającymsięczasie
23J.Locke,Rozważaniadotyczącerozumuludzkiego,t.I,tłum.B.J.Gawecki,
PWN,Warszawa1955,s.471.
24J.L.Mackie,ProblemsfromLocke,ClarendonPress,Oxford2005,s.173-174.
25J.Locke,Rozważaniadotyczącerozumu,s.23.
26J.Lejman,Ewolucjaludzkiejsamowiedzy,s.138.
