Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
1.Powszechnieprzyjmowanekryteriastatusumoralnego
tego,żesąmechanizmamizdolnymidożycia,potrafiąrównież
komunikowaćswojemyśliidziałać,posługującsięwiedzą37.
Descartesuważałjęzykzanajbardziejpewnąoznakętego,że
organizmdziałaniezuwaginamechanistycznepopędy,leczdo-
stępneświadomościmyśli38.Twierdził,żezwierzętanieużywają
słówanijakichkolwiekinnychznaków,zapomocąktórychmogły-
bywyrażaćmyślilubodpowiadaćnazadanepytania.Przytacza
przykładpapug,którychaparatmowypozwalanawymawianie
słów.Fakt,żeniepotrafiązajegopomocąprzekazaćswoichmyśli,
sugeruje,iżichnieposiadają.Zwierzętombrakrównieżwszech-
stronnościrozumu,dziękiktórejludziemogąrewidowaćswoje
działania,czylizmieniaćnastawienienaskutekodniesieniasię
domentalnychreprezentacjiświata39.Ostateczniezwierzętanie
dorównująpodtymwzględemnawetnajsłabiejrozwiniętyminte-
lektualniedzieciom40.MimożeDescarteswskazywałlicznepodo-
bieństwawwewnętrznejbudowieludziizwierzątorazzdawał
sobiesprawę,iżniektóregatunkimogąnasprzewyższaćokreślo-
nymizdolnościami,uważał,żeskoroniewykorzystująichwcelu
polepszeniaswojejsytuacji,sąniczymzegar,którylepiejniżmy
odmierzaczas.
Choćniektórzyutrzymują,żeDescartesnienegowałzdolności
zwierzątdoodczuwania41,słusznywydajesiępogląd,iżodmawiał
imświadomegomyśleniaiposiadaniajęzyka,ajegoopinienaten
tematmiałydalekosiężneskutki,gdyżnakilkawiekówwykluczyły
37J.Lejman,Ewolucjaludzkiejsamowiedzy,s.133.
38P
.Gut,A.Gut,ArgumentyKartezjuszaprzeciwkomyśleniuzwierząt,DEthos”
2013,2(102),s.102.
39Tamże,s.105.
40R.Descartes,Rozprawaometodzie,s.39-40.
41TwierdzitakJohnCottingham,którypowołujesięnalistyDescartes’ado
Henry’egoMore’a,wktórychużywaonpojęćDstrach”,Dnadzieja”iDradość”
wstosunkudozwierząt,uznając,żeemocjeteniewymagająmyślenia-
J.Cottingham,‘ABrutetotheBrutes?’:Descates’treatmentofanimals,Cambridge
UniversityPress,DPhilosophy”1978,53(206),s.556-557.
