Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Prawodosąduamożliwościograniczeniapozaorzeczniczychzadań...
jednostce.Ludziewtrakciekształtowaniaorganizacjispołecznejzawarli
umowęmiędzysobą,aledlaochronyichprawwnowychwarunkachnie-
zbędnebyłozawarcietakżeumowymiędzyspołeczeństwemapowołanym
wtymcelupaństwem.Umowaspołecznabyłapostrzeganajakorodzaj
kontraktumiędzyrządzącymiarządzonymi,namocyktóregoludzieprze-
kazująpaństwuuprawnieniawładcze,uzyskujączatoformalnegwarancje
swoichprzyrodzonychpraw.J.Lockepodnosił,żeprawanaturalnesąnie-
rozerwalniezwiązanezczłowieczeństweminiezbywalne,cosprawia,iż
jednostkaniemożesięichzrzec.Celumowyspołecznejwidziałwe
wzmocnieniuprawprzyrodzonych,państwozaśmazazadanieichpozyty-
wizacjęiegzekwowanie.T.Hobbestwierdził,żewynikającazumowyspo-
łecznejwładzamazapobiecwojniewszystkichprzeciwwszystkim36.Zpod-
stawowychzałożeńumowyspołecznejwyprowadzićmożnaprawodosądu
rozumianewówczasjakoinstytucjonalnagwarancjaochronyprzyrodzonych
prawczłowieka.Przekazaniewładzypaństwuwymuszałozabezpieczenie
nienaruszalnościprawpodmiotowychjednostki,którąnależałowyposażyć
wroszczeniedojejdochodzenia.Odtegomomentuprawodosądujednostki,
mającebyćgwarancjąochronyinnychprawbyłozawszewiązanezdoktry-
nalnymikoncepcjamipaństwaiprawa37.
Nadaniepowyższejtreściideiprawadosąduzbiegłosięzoświeceniową
koncepcjąkostytucjonalizacjiprawpodstawowych.Dorozwijanejprzez
europejskieoświecenieteoriiprawanaturyorazumowyspołecznej(J.J.
Rousseau,Umowaspołeczna,1762r.38)dołączyłateoriapodziałuwładzy,
zgodniezktórąwolnośćjednostkimożebyćzagwarantowanatylkotam,
gdziewładzajestpodzielonamiędzyróżne,wzajemniesięhamująceorgany
państwowe(Monteskiusz)orazideawolnościirównościwszystkichobywa-
teli,niezależnieodprzynależnościstanowej,propagowanatakżeprzezpo-
wstałewXVIIIwiekuteorieliberalizmuiegalitaryzmu39.
36Ibidem,s.22-23.
37TakuważaA.Kubiak,KonstytucyjnazasadaprawadosąduwświetleorzecznictwaTrybunału
Konstytucyjnego,Łódź2006,s.16.
38J.J.Rousseau,Umowaspołeczna,Warszawa2010.
39Zob.E.Gdulewicz,W.Zakrzewski,Źródłaprawakonstytucyjnego(w:)Polskieprawokonstytu-
cyjne,red.W.Skrzydło,Lublin2003,s.25.
27
