Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wstęp
zfaktu,żewłaśniesytuacjatychtrzechpodmiotówprawfilmowychstałasięobiek-
temrozważańwdoktrynieorazwlicznychjudykatachsądów.Cociekawe,poza
kilkomakwestiami,odnoszącymisiędooperatorówilektorów,pozostaliwspół-
twórcyutworówaudiowizualnychniebyliobiektemszerszychrozważańdoktryny,
niedoszłotakżewykształcenialiniiorzeczniczej.Odnotowanowtokurozważań
wtymrozdzialeumocnienie,podwpływemrozwiązańnormatywnychUniiEu-
ropejskiejorazorzecznictwaTrybunałuSprawiedliwościUniiEuropejskiej,pozy-
cjireżysera.Nietylkowsystemieprawaunijnego,lecztakżewtekstachpolskich
judykatóworazcorazczęściejwdoktrynienosionmiano„głównegoreżysera”,
conastąpiłopodwyraźnymijednoznacznymwpływemrozwiązańunijnych.Nie
możnazaprzeczyć,żezmierzatowyraźniedouznania,żereżyserjest,możenietyle
głównym,conajważniejszymzewspółtwórcówutworuaudiowizualnego.
Zpewnymiwahaniamiomówionowtymmiejscusytuacjęprawnąartystów
wykonawców,zwracającuwagę,żewświetleart.69ustawyoprawieautorskim
iprawachpokrewnychz1994r.nienależąonidogronawspółtwórcówutworuau-
diowizualnego.Chociażjeśli,niezależnieodroliaktora,wezmąudziałwtworzeniu
filmuwcharakterzenp.reżysera,scenografa,kompozytora,operatora,to,oczywi-
ście,będąwspółtwórcami,aleniejakoartyściwykonawcy,leczjakotwórcyutwo-
rówwkładowych.Wprzypadkugdyby,niezależnieodpracyaktora,wykonywali
takżefunkcjeproducentabądźkoproducenta,toprzysługiwałybyim,niezaprze-
czalnie,prawaproducenta.Podejmującproblemsytuacjiartystówwykonawców,
mianoprzytymtakżenauwadzefakt,żetowłaśnieoniprzyciągająwpierwszym
rzędzieuwagępublicznościiichgradecydujeosukcesiefinansowymfilmu.
Pragnącskupićsięnaproblematycestatusuproducentaiprawachwspółtwórców
utworuaudiowizualnego,zrezygnowanozomawianiatematykiumówprzenoszące
autorskieprawamajątkowe,kwestiidotyczącychpóleksploatacji,essentialianegotii
tychumów,licencjietc.Zpodobnychpowodówpominiętofascynującąproblema-
tykęzwiązkutwórczościzosobowościątwórcy,uznając,żekwestietetakżewodnie-
sieniudotakspecyficznychutworów,jakimisąfilmy,wykraczająpozazagadnienia
prawne,pozostającworbiciedociekańfilozoficznychipsychologicznych2.
Pracaobejmujeswoimzasięgiemchronologicznymgeneralnieokresod1926r.
podziś.Cezurawyjściowaznajdujeuzasadnieniewwejściuwżycieustawyzdnia
29marca1926r.oprawieautorskim.Należyjednakpodkreślić,żewzakresie
umówmiędzynarodowych,wodniesieniudoKonwencjiberneńskiej,sięgawstecz
doczasówuchwaleniajejpierwotnegotekstu,awzakresiepolskichaktównor-
2Zwrócićwtymmiejscunależyuwagęnapoświęconątymkwestiom,niecozapomnianąjuż
pracęM.Naksianowicz-Gołaszewskiej,Twórczośćaosobowośćtwórcy,Lublin1958.
